درس مهدویت استاد مقتدایی

موضوع: امامت/مهدویت /آثار اعتقاد به ظهور امام زمان(عج)

تذکر: تشکر می‌کنم از شما برادران عزیز که این هفته را حضور پیدا کردید و توفیقی شد این یک هفته درس داشته باشیم؛ برای بعد از ماه رمضان امکان برگزاری تقریبا پانزده جلسه هست ولی باید ببینیم برنامه‌ی مراجع بزرگوار در آغاز دروس بعد از ماه مبارک رمضان چه خواهد بود؛ ابتدای این هفته مصادف بود با میلاد موفور سرور آقا بقیة الله الاعظم ارواحنا لتراب مقدمه الفداء به همین جهت استثناءا بحث این هفته را با محوریت بحث امام زمان(عج) قرار دادیم.

عقیده‌ی ما این است که آن حضرت غائب است ولی نه به این معنا که درجایی مخفی باشند حق مطلب آن است که ما او را نمی‌بینیم و از نظرهای ما غائب است و آن حضرت در همه جا حضور دارند و همه ساله در مراسم حج حاضر می‌شوند و چه بسا کسانی که در مناسک حج حاضر می‌شوند حضرت را دیده باشند و در اماکنی که تراکم جمعیت است شانه به شانه‌ی حضرت شده باشند ولی متوجه نشده باشند علاوه بر آن در هر جایی امکان حضور امام زمان(عج) وجود دارد مانند مجامع علمی اسلامی و اجتماعات و مراسمات دینی، آن حضرت از تمام زوایای زندگی ما خبر دارد و ما باید کاری کنیم که ایشان را از خودمان راضی و خشنود کنیم.

با ظهور آن حضرت دوران غیبت به پایان می‌رسد و زمان تحقق وعده‌ی الهی در برپایی قسط و عدالت و ریشه‌کنی ظلم و شرک فرا می‌رسد و این عقیده اختصاص به شیعیان ندارد و تمام فرق اسلامی بدون استثناء قائل به آن هستند و حتی تمام پیروان ادیان آسمانی معتقد هستند که در آخر الزمان مصلح کل ظهور پیدا خواهد کرد و منجی تمام بشریت خواهد بود.

در اثبات این ادعا آیات و روایات متواتر از شیعه و سنی نقل کردیم و این دسته از روایات را حتی گروه‌های افراطی و متعصب مانند وهابیت نیز پذیرفته‌اند و این وعده‌ی الهی تا کنون واقع نشده است و امید این را داریم که با ظهور امام زمان(عج) در آینده محقق بشود و همه‌ی بشریت تا روز قیامت از برکات و آثار این ظهور بهره‌مند بشوند.

وظایف دوران غیبت امام زمان(عج):

با چنین اعتقادی باید ببینیم ما چه وظیفه‌ای در دوران غیبت داریم یکی از وظایفی که در این دوران غیبت داریم انتظار فرج است چنانچه در روایات متواتر وارد شده است که افضل اعمال انتظار فرج است: «بالاسانيد الثلاثة، عن الرضا، عن آبائه: قال: قال رسول الله(ص): أفضل أعمال امتي انتظار فرج الله عزوجل»[1] . البته معنای این انتظار این نیست که دست روی دست بگذاریم و هیچ کاری نکنیم و منتظر باشیم امام زمان(عج) همه‌ی امور را سر و سامان دهند، تعابیری مانند «کتبنا» و «وعد الله» بیان کننده‌ی قطعیت این وعده‌ی الهی است ما هم باید منتظر باشیم.

انتظار مرکب از دو رکن است؛ رکن اول آن است که انسان از وضع موجود ناراضی باشد؛ این که ما منتظر ظهور امام زمان(عج) هستیم یعنی از ظلم و شرک و نفاق و فسادی که الآن در دنیا وجود دارد بیزار هستیم ولی کار اساسی از دست ما بر نمی‌آید به همین خاطر منتظر هستیم تا آن موعود و مصلح کل که به اراده‌ی الهی قطعا به همه‌ی این ظلم‌ها پایان خواهد داد ظهور کند و رکن دوم تلاش برای ایجاد وضع بهتر در حد توان است مانند شخص بیماری که در بستر بیماری قرار گرفته و آثار نارضایتی و ناراحتی در اعمال و رفتار و حتی جسم او نمایان است و الا در بستر قرار نمی‌گرفت و چه کسی دوست دارد که در بستر بیماری خود را محدود کند؟ از طرفی می‌بینیم او قبول نمی‌کند فقط در بستر باشد و هیچ اقدامی در جهت سلامت خود انجام ندهد و منتظر مرگ خود باشد بلکه او از هر راهی مانند مراجعه به طبیب و استعمال دارو استفاده می‌کند و نهایت تلاش خود را به کار می‌بندد تا وضع فعلی خود را تغییر دهد.

در نتیجه در بحث انتظار نیز ما باید اولا از وضع موجود که تمام دنیا را ظلم و شرک و فساد فراگرفته ناراضی باشیم نه این که مانند برخی از افراد منحرف از زیادی فساد و ظلم خوشحال باشم و به آن دامن بزنیم و بگوییم اگر ظلم زیاد شود ظهور نزدیک می‌شود! ثانیا باید استعداد خودمان را در جهت حمایت از حکومت جهانی آن مصلح کل تقویت کنیم و تمام تلاش خود را در آماده سازی چنین ظهوری به کار گیریم و همراهی با وضع موجود نداشته باشیم، اگر کسی به هر توجیهی دوست داشته باشد در روی زمین فساد به راه بیافتد و حتی خود او هم به این وضع موجود دامن بزند معنایش این است که او باید منتظر این باشد که امام زمان(عج) وقتی ظهور کرد باید در مقابل این آدم هم بأیستد و این با معنای انتظار جور در نمی‌آید.

انتظار یعنی آماده باش یعنی مقدمه چینی برای آن کسی و آن وضعیتی که مورد رغبت و مورد انتظار ماست مثلا خودمان را از جهت اخلاقی آن گونه تربیت کنیم که در دوران ظهور موعود متوقع است یعنی شرائط یک انسان مؤمنی که قرار است سرباز امام زمان(عج) و مطیع حضرت باشد را در خودمان مهیا کنیم؛ از وضع موجود رضایت نداشته باشیم و تلاش کنیم تمام شرائط برای پذیرش وضعیت مطلوب مهیا شود اگر این امور رعایت شد دو رکن انتظار محقق شده است و با این شرائط است که نام منتظر واقعی برای ما برازنده خواهد بود.

معلوم می‌شود کسانی که عقیده دارند برای تعجیل در ظهور امام زمان(عج) باید به فساد در جوامع بشری دامن زد این افراد منحرف نه معنای انتظار را فهمیده‌اند و نه اعتقادی به رهنمودهای روایات دارند زیرا روایات مربوط به انتظار همان معنای صحیح از انتظار را برای مؤمنین بیان نموده‌اند و منتظر واقعی را کسی دانسته‌اند که از لحاظ اخلاقی و رفتاری و اعتقادی خود را متناسب با دوران ظهور امام زمان(عج) آماده کرده‌اند.

وظیفه‌ی شیعیان در دوران غیبت امام زمان(عج) در روایات:

1- «قلت لابي عبدالله(ع) ما تقول فيمن مات على هذا الامر منتظرا له؟ قال: هو بمنزلة من كان مع القائم في فسطاطه ثم سكت هنيئة ثم قال: هو كمن كان مع رسول الله»[2] .

بیان استاد: راوی از امام صادق(ع) سؤال می‌کند راجع به کسی که عمری در ولایت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و در انتظار ظهور امام زمان(عج) زندگی می‌کند ولی اجل مهلت نمی‌دهد و از دنیا می‌رود حضرت در جواب می‌فرماید: این شخص گویا در خیمه‌ی امام زمان و به همراه او بوده است. امام(ع) لحظاتی سکوت می‌کند و سپس می‌فرماید: چنین شخص منتظری مانند کسی است که گویا با رسول خدا(ص) همراه بوده است.

2- «ابن محبوب، عن عمرو بن أبي المقدام، عن مالك بن أعين قال: قال أبوعبدالله(ع): إن الميت منكم على هذا الامر، بمنزلة الضارب بسيفه في سبيل الله»[3] . امام(ع) در این روایت نیز فضیلت انتظار فرج را چنان فضیلت بالایی می‌داند که آن را به منزله‌ی مجاهد فی سبیل الله می‌داند که در رکاب حضرت صاحب الأمر شمشیر می‌زند.

3- «علي بن النعمان، عن إسحاق بن عمار وغيره، عن الفيض بن المختار قال: سمعت أبا عبدالله(ع) يقول: من مات منكم وهو منتظر لهذا الامر كمن هو مع القائم في فسطاطه قال: ثم مكث هنيئة ثم قال: لابل كمن قارع معه بسيفه، ثم قال: لا والله إلا كمن استشهد مع رسول الله(ص)»[4] . در بیان اهمیت فضیلت انتظار ظهور امام زمان(عج) مجددا در این روایت امام صادق(ع) آن را معادل توفیق همراهی با حضرت در خیمه‌ی ایشان می‌داند. راوی در ادامه می‌گوید: حضرت قدری سکوت کردند و سپس فرمودند: فضیلت انتظار به قدری بالاست که حتی مانند فضیلت شکافتن سر دشمنان خدا با شمشیر به همراه امام زمان است، در ادامه حضرت فرمودند: به خدا سوگند این انتظار مانند آن است که کسی به قصد شهادت در رکاب رسول خدا(ص) قدم به میدان جهاد بگذارد.

4- «المنتظر للثاني عشر كالشاهر سيفه بين يدي رسول الله(ص) يذب عنه»[5] .

امام صادق(ع) در این روایت، منتظر امام دوازدهم(عج) را مانند کسی معرفی می‌کند که کنار رسول خدا(ص) از آن حضرت دفاع می‌کند.

5- «الكليني، عن الحسين بن محمد، عن المعلى، عن محمد بن جمهور عن صفوان، عن محمد بن مروان، عن الفضيل بن يسار قال: سألت أبا عبدالله(ع) عن قول الله عزوجل ﴿يوم ندعو كل اناس بامامهم﴾ فقال: يا فضيل اعرف إمامك فانك إذا عرفت إمامك لم يضرك تقدم هذا الامر أو تأخر، ومن عرف إمامه ثم مات قبل أن يقوم صاحب هذا الامر، كان بمنزلة من كان قاعدا في عسكره لابل بمنزلة من كان قاعدا تحت لوائه»[6] .

در این روایت امام صادق(ع) در جواب فضیل که سؤال از «امام» نموده بود، حضرت فرمودند: ای فضیل امامت را بشناس زیرا وقتی امامت را شناختی دیگر برای تو تفاوت نمی‌کند که این امر فرج زود اتفاق بیافتد یا دیر و اگر کسی امام زمانش را بشناسد سپس بمیرد قبل از این که صاحب الامر ظهور فرماید مانند کسی است که در بین لشکریان او حاضر است بلکه مانند کسی است که در زیر پرچم امام زمان است.

در نتیجه کسانی که ادعا می‌کنند منتظر امام زمان(عج) هستند باید خود را برای کمک رسانی و تقویت حکومت جهانی اسلام آماده کنند و از هم اکنون اخلاق و رفتار و منش خود را متناسب با حکومت عدل الهی کنند و الا یک آدم بی‌قید و بند و فاسد چگونه می‌تواند عهده‌دار یک مسئولیت در این دولت کریمه باشد این وظیفه‌ی ماست و اما خود امام زمان(عج) نیز خود را برای امر پروردگار آماده نموده است که هر زمان این اراده‌ی الهی تعلق گرفت إن شاء الله اقدام به ظهور و تشکیل حکومت جهانی نمایند و تا روز قیامت تمام بندگان خدا از این نهضت عظیم بهره‌ی مادی و معنوی ببرند.