---

[1]دعائم الاسلام، القاضی النعمان المغربی، ج2، ص415، دارالمعارف مصر.
[2]مستدرک الوسائل، میرزای نوری، ج18، ص415، کتاب الدیات، ابواب عاقله، باب3، ح3، آل البیت.
[3]وسائل الشیعة، حر عاملی، ج29، ص399، کتاب الدیات، ابواب عاقله، باب10، ح1، آل‌البیت
[4]«قال: سألت أباعبدالله (عليه السلام) عن رجل ضرب رأس رجل بمعول فسالت عيناه على خديه فوثب المضروب على ضاربه فقتله قال: فقال أبوعبدالله (عليه السلام): هذان متعديان جميعا فلا أرى على الذي قتل الرجل قودا، لأنه قتله حين قتله وهو أعمى، والأعمى جنايته خطأ يلزم عاقلته يؤخذون بها في ثلاث سنين في كل سنة نجما، فإن لم يكن للأعمى عاقلة لزمته دية ما جنى في ماله يؤخذ بها في ثلاث سنين، ويرجع الأعمى على ورثة ضاربه بدية عينيه.» حلبی گوید از امام صادق علیه السلام در مورد مردی که آن چنان ضربه بر سر انسانی زد که چشمش آب شد و بر گونه‌اش جاری گردید و مجنی علیه پس از آن ضربه روی ضارب پرید و او را کشت پرسیدم؛ امام فرمود این دو نفر هر دو تخلف و تجاوز کردند (منتهی اولی چشم را نابینا کرد و دومی انسانی را کشت) و نظر من این نیست که قاتل قصاص شود چون قاتل پس از نابینا شدن در حالی که چشم نداشت مرتکب قتل شده است و جنایت نابینا بر فرض عمدی باشد خطا محسوب می‌شود چون کور است و لذا دیه بدهکار است و دیه آن نیز با عاقله است و ظرف سه سال در هر سال یک سوم را می‌پردازند و اگر اعمی عاقله نداشته باشد از مال خود اعمی دیه مقتول پرداخت می‌شود و باید ظرف سه سال بپردازد و خود اعمی بابت از دست دادن دو چشم خود به ورثه ضارب (همین کسی که اکنون مقتول است) مراجعه می‌کند و دیه کامل برای دو چشم دریافت می‌کند.
[5]نکته: علی القاعده اعمی دیه چشم را ظرف یکسال دریافت می‌کند ولی دیه قتل را ظرف سه سال می‌پردازد.
[6]وسائل الشیعة، حر عاملی، ج29، ص400، کتاب الدیات، ابواب عاقله، باب11، ح3، آل البیت.
[7]جواهر الکلام، محمد حسن نجفی، ج43، ص427، دارالکتب الاسلامیة.
[8]جواهر الکلام، محمد حسن نجفی، ج43، ص427، دارالکتب الاسلامیة.
[9]جواهر الکلام، محمد حسن نجفی، ج43، ص427، دارالکتب الاسلامیة.
[10]وسائل الشیعة، حر عاملی، ج29، ص205، کتاب الدیات، ابواب دیات النفس، باب4، ح1، آل البیت.
[11]وسائل الشیعة، حر عاملی، ج29، ص399، کتاب الدیات، ابواب عاقله، باب10، ح1، آل البیت.
[12]دعائم الاسلام، القاضی النعمان المغربی، ج2، ص414، دارالمعارف مصر؛
[13]مستدرک الوسائل، میرزای نوری، ج18، ص413، کتاب الدیات، ابواب عاقله، باب2، ح1، آل البیت.
[14]جواهر الکلام، محمد حسن نجفی، ج43، ص427، دارالکتب الاسلامیة.
[15] انسلاخ یعنی پایان یافتن سال.
[16]وسائل الشیعة، حر عاملی، ج29، ص205، کتاب الدیات، ابواب دیات النفس، باب4، ح1، آل‌البیت.
[17]قواعد الاحکام، علامه حلی، ج3، ص711، جامعه مدرسین.
[18]وسائل الشیعة، حر عاملی، ج29، ص205، کتاب الدیات، ابواب دیات النفس، باب4، ح1، آل‌البیت.
[19]وسائل الشیعة، حر عاملی، ج29، ص205، کتاب الدیات، ابواب دیات النفس، باب4، ح1، آل‌البیت.
[20]المبسوط، شیخ طوسی، ج7، ص176، کتابخانه مرتضویة.
[21]وسائل الشیعة، حر عاملی، ج29، ص205، کتاب الدیات، ابواب دیات النفس، باب4، ح1، آل‌البیت.