موضوع: المقدمة/الوضع /تفوت اخبار و انشاء از منظر محقق خراسانی و محقق اصفهانی

تفاوت بین اخبار و انشا

محقق اصفهانی در مقابل نظر مشهور و محقق خراسانی است. مشهور و محقق خراسانی انشاء و اخبار را هرکدام متفاوت نقل کردند.در کفایه انشاء و طلب را به طلب انشایی وبه طلب حقیقی تقسیم می کند. طلب حقیقی عبارت است از چیزی که قائم به نفس انسان است که همان طلب نفسانی است. طلب انشایی در مقابل طلب نفسانی است که با انشاء وجود انشایی پیدا می کند وقتی امر به ضرب می کنید مُنشا به امر در وعاء اعتبار یک تکلیف انشایی و یک حرام انشایی ویک الزام انشایی در وعاء اعتباردرست می شود. مشهور هم مثل محقق خراسانی برای تشریعات و الزامات در وعا اعتبار وجودی قائلند. صیغ را سبب قراردادی و جعلی می دانند. با قرار داد خود بعتُ وانکحتُ وخود حیازت مُنشا در وعا اعتبار محقق می شود.

محقق اصفهانی

محقق اصفهانی مُنشا را در وعاء اعتبار به وسیله لفظ وبا انشاء محقق نمی داند وانشاء را ایجاد می داند و لیکن آن امر انشایی را که ملکیت، زوجیت، وجوب ودیگر موارد موجودمی داند به وجود لفظی مثلا کسی که بعت یا ملکت یا انکحت یا ملکت منعة الدار یا آجرت الدار. هریک از این عبارات را در مقام انشایی بودن مفهوم انشایی را به همین لفظ عرضاً محقق کرده است خود همین لفظ یعنی ملکت وجود حقیقی کیف مسموع است یا کیف مبصر است. جزء دیدنی ها یا شنیدنی ها است ولی مجازاً وجود ملکیت است. وجود کتبی ملکیت گرچه حقیقتاً لفظ است ولی مجازاً و عرضاً ملکیت است. این نظر با نظر مشهور تفاوت زیادی دارد. چرا با ملکّت ودیگر صیغ انشائیه فوق الذکر ملکیت حقیقتاً محقق نمی شود بلکه مجازاً محقق می شود وبه تعبیر دیگر سرّ التزام محقق اصفهانی به این مسلک چیست؟ در جلسه بعدی راز انتخاب این گفته خواهد شد.