موضوع: المقدمة/الوضع /موضوع له درباب انشا و اخبار

موضوع له در باب انشاء و اخبار آیا متفاوت است یا موضوع له یکی هست؟

از عبارت مرحوم آخوند استفاده شد که باب طلب و انشاء همانند باب حروف و اسباب اجناس است. موضوع له متحد است. موضوع له در باب انشاء و مستعمل فیه همان مستعمل فیه و موضوع له در باب اخبار است. معنای جمله خبریه و انشائیه یک معناست اگر تفاوتی وجود دارد ،این تفاوت به موضوع له و به مستعمل فیه مربوط نیست تفاوت به داعی از استعمال و به قصد استعمال مربوط می شود که امری است متاخر از مرحله ی وضع و موضوع آن له و مستعمل فیه.

اشکال محقق اصفهانی

مرحوم اصفهانی در اطلاق کلام صاحب کفایه اشکال کرده اند. و در موارد مثل «بعت» که اخبار و انشائش یکی است هم در مقام انشاء از «بعت» استفاده می شود و تملیک انشائی را با این ساختار محقق می سازند و هم در مقام اخبار همین ساختار رابه کار می بندند. در این مورد مفاد«بعت» در هر دو مقام یعنی مقام حکایت و اخبار و مقامانشاء و ایجاد مفاد نسبت است. گرچه در اخبار ضمیمه قصد حکایت و درانشاء ضمیمه قصد ایجاد را دارد اما این ضمیمه در حریم معنا و موضوع له دخالت و نقشی ندارد. اینجا کلام مرحوم آخوند از ناحیه محقق اصفهانی مورد پذیرش واقع شده است.

اما در زمانی که برای انشاء از هیئت امر حاضر یا غایب استفاده می کنند برای اخبار از جمله خبریه معنی یکی نیست که در جلسات قبل توضیحی کوتاه داده شد. تنقیح بحث و منظم کردن مساله اقتضا می کند که ما در دو مقام بحث را مطرح کنیم. مقام اول معنای انشاء و معنای اخبار. مقام دوم معنای جمله خبریه و جمله انشائیه.

اما مقام اول انشاء به چهار نحوه تفسیر شده است. تفسیر اول: تفسیر اول عبارت است از ایجاد المعنی بلفظ فی نفس الامر.

دوم و سوم و چهارم یکی یکی بیان می شود.