موضوع: المقدمة/الوضع /ثمره بحث از موضوع له حروف

ثمره بحث از لحاظ علمی و عملی موضوع له حروف

ما که گفتیم در بیشتر موارد اخطاری، ودر بعضی از موارد ایجادی ودر خیلی از موارد همان معنای نسبت است. در مثل ال تعریف خود شناختی در مقابل معروف نبودن ما باید در گام دوم باید تعیین کنیم که آیا وضع عام موضوع له عام یا وضع عام موضوع له خاص؟ هرکدام از معانی رابری موضوع له حرف انتخاب کردیم اثر دارد:

درنظرآخوند در این مساله اثرش کاملا روشن است: چون معنی را طبیعت دانستند، استقلالیت و ادویت یا استقلال و تبعیت در ذات معنی بود. معنی عبارت است از ذات. چون معیار موضوع له عام وضع عام نگاهش طبیعت باشد ودر مقام نام گذاری لفظ را برای همان طبیعت وضع کرده است.

اگر وضع عام وموضوع له خاص باشد تناقض می شود چون گفتند هروقت ملحوظ طبیعت وموضوع له همان طبیعت است وضع عام موضوع له خاص نمی شود.

هم در مقام ملاحظه و هم در مقام مواضعه و نام گذاری وضع عام موضوع له عام است.

محقق اصفهانی ج1 حاشیه 18 و19 نهایة الدرایه ص56

اگر موضوع خاص و جزئی شد، در باب حروف معنای جزئیت ملحوظ ما طبیعت است ولی موضوع له نسب واقعیه به حمل شایع است نه روابط خارجی مثلاً برای من ملحوظ طبیعت ابتدائیت در علی طبیعت استعلا اما در مقام وضع موضوع له را ابتدا های خارجی . وضع عام موضوع له خاص.

«الوضع لها ـ من حيث هي هي ـ إلا بتوسط العناوين الاسمية ، كالابتداء الآلي ونحوه.

وميزان عموم الوضع وخصوص الموضوع له ، ليس الوضع للجزئيات الحقيقية ؛ حتى يورد علينا : بأن مجرد الوضع لحقيقة الابتداء النسبي بتوسط عنوان الابتداء الآلي ، لا يوجب خصوص الموضوع له ؛ لبقاء المعنون على كليته وشموله الذاتي ، بل الميزان في العموم والخصوص : أن نسبة الموضوع له والملحوظ حال الوضع : إن كانت نسبة الاتحاد والعينية ـ كما إذا لاحظ أمرا عامّا أو خاصّا ، فوضع اللفظ بازاء نفس ذلك الملحوظ ـ كان الوضع والموضوع له عامين أو خاصين. وإن كان الموضوع له غير الملحوظ حال الوضع ـ بأن كان الملحوظ ما هو ابتداء آلي بالحمل الأوّليّ ، والموضوع له ما هو ابتداء نسبي بالحمل الشائع ـ فلا محالة يكون نسبة الموضوع له إلى الملحوظ حال الوضع نسبة الأخص إلى الأعم ، وسرّه أن أنحاء النسب ليس لها جامع ذاتي ، بل جامع عنواني ، وهذا شأن كل أمر تعلّق في حد ذاته.» [1]

توضییح کلام محقق اصفهانی

چون در مقام ملاحظه ملحوظ ما عنوان نسبت و عنوان ربط یا نسبت به حمل اولی است . موضوع له نسب خارجیه یا نسب به حمل شایع این وضع عام موضوع له خاص می شود. محقق اصفهانی می گویند: گاهی جامع ملحوظ ما جامع ذاتی است مثل عنوان انسان وموضوع له، افراد جزئی حقیقی هستند مثل زید وعمرو. وضع عام موضوع له در این جا مقبول است چون ضابطه منطبق است. اما در جایی که جامع اضافی وانتزاعی باشد مثل مفهوم نسبت و مصادیقش جزئی حقیقی نباشد مثل نسبت های خارجیه که جامع های انتزاعی هستند وفقط می شود گفت نسبت عام یا اعم واخص است وهمین کفایت می کند که اخصیت موضوع له نسبت به ملحوظ که بگوییم وضع عام وموضوع له خاص.