موضوع: المقدمة/الوضع /عدم نسبت در تمام قضایا

در محاضرات سه اشکال وارد شده بود که موضوع له حروف را واقع نسبت وربط قرار داده بودند. محاضرات این معنی را مرادف با وجود رابط گرفته بودند و پس از این تفسیر از واقع نسبت و واقع ربط و معنی و موضوع له حروف سه اشکال بر این مبنی مترتب کرده بودند وبعد از این که این سه اشکال را تثبیت کردند که دو اشکال از این اشکالات در جلسات قبل بیان کردیم ودفع آن دو اشکال را هم مطرح کردیم.

اشکال سوم:

موضوع له حروف نمی تواند وجود رابط باشد، زیرا حروف بدون عنایت وبدون قرینه و بما لها من المعنی در مواردی استعمال می شوند که در آن جا نسبتی در کار نیست مثلا الوجود للواجب ضروری بین وجود و واجب نسبت غیر ممکن است از این جهت که نسبت ولو مفاد کان تامه بین ماهیت و وجود است جایی که ماهیتی در آن جا نیست مثلا در الوجود للواجب ضروری .چون واجب تعالی ماهیتی ندارد پس نسبت هم در این جا معقول نیست زیرا نسبت بین ماهیت و وجود است لذا خود این مطلب کاشف از این است که موضوع له حروف نسبت نیست.

پاسخ اشکال:

محقق اصفهانی نسبت را در همه قضایا موجود نمی داند. گرچه مدلول و موضوع له حروف را نسبت می دانند اما نسبت گاهی خارجی است و گاهی هم مثل قضیه «الوجود للواجب ضروریٌ» نسبت تحلیلی و ساخته ذهن است. شاهد مطلب این است که در «الانسان انسانٌ» این قضیه مثل دیگر قضایا مشتمل است بر نسبت ولی نسبتی که با تلاش ذهن و عقل حاصل می شود. نسبت به تحلیل ذهنی و عقلی حاصل می شود در قضیه «الله عالم قادر له العلم وله القدرة» نیز نسبت به تحلیل و تعمل عقل( زحمت عقلی) است.

جمع بندی مطالب موضوع له حروف در جلسه بندی مطرح خواهد شد.