درس تفسیر استاد سیدمحمد میراحمدی

1403/10/19

بسم الله الرحمن الرحیم

 

موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیرخواهی /آیات 27 تا 30 سوره مائده

 

در مقام تفسیر ایات شریفه بودیم.

سوال مطرح می شود که چه چیزی سبب تفکر قابیل برای قتل هابیل شد؟

بعضی از مفسرین به اصل مساله اشاره کرده اند و در باب زمینه صحبتی ندارند.

بالاخره یک علتی و انگیزه ای برای قتل هابیل بوده است. در این مساله اختلاف وجود دارد و دو مبنا داریم.

به بیانی دیگر ریشه حسادت بوده است و همه قبول دارند ، اما بحث ما در این است که چرا حسادت ایجاد شد؟

بعضی معتقدند سبب اصلی ، مساله ازدواج است. گفته شده است که جناب حوا نوعا دوقلو به دنیا می آورده است.[1]

البته باید توجه شود نقل های تاریخی چندان قابل اعتنا نیست و نفیا و اثباتا نظری نمی دهیم الا اینکه روایت معتبر وجود داشته باشد یا با مبنای محکم عقلی یا غیر عقلی همراه باشد.

علی ای حال در دفعه اول قابیل و دختری به نام اقلیما متولد شدند. و در دفعه بعدی هابیل و دختری به نام لبوذا بوده است.

بعد از اینکه این فرزندان به سن بلوغ رسیدند (مقصود از سن بلوغ را نمی دانیم) ، هر پسر با قل برادر دیگر ازدواج کند. یعنی قابیل با لبوذا و هابیل با اقلیما ازدواج کنند.

بعد از این بیان و ابلاغ امر الهی ، قابیل اعتراض کرد چرا که اقلیما زیبا تر بود.

این سبب حسادت شد.

اینجا سوال پیش می آید : بر فرض این نقل ، چطور ازدواج برادر و خواهر را تصحیح کنیم؟

پاسخ این است که بر فرض قبول نقل ، این حکم توقیفی بوده است و دستور خدا در آن عصر بوده است مانند بسیاری از احکام که در ادیان سابق بوده و در دین اسلام نیست یا بالعکس

نقل دیگری هم داریم که این ازدواج با برادر و خواهر نبوده و بیان آن ان شا الله خواهد آمد.


[1] مجمع البيان في تفسير القرآن - ط دار المعرفة، الشيخ الطبرسي، ج3، ص283.