موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیرخواهی /آیات 27 تا 30 مائده

کلام در آیات سوره مبارکه مائده بود.

در آیه 29 فرمود : ﴿إِنِّي أُريدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمي‌ وَ إِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ وَ ذلِكَ جَزاءُ الظَّالِمين‌﴾

در این آیه شریفه که گناهان هابیل به گردن قابیل می افتد ، به چه معناست؟

طبق مبانی ، گناه قتل هابیل ، بر عهده قابیل مستقر می شود و این موید به روایت ابن عباس است.

اما در روایتی از امام باقر علیه السلام وارد شده است که :

عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْلَمَ الْجَبَلِيِّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً أَثْبَتَ اللَّهُ عَلَى قَاتِلِهِ جَمِيعَ الذُّنُوبِ وَ بَرَأَ الْمَقْتُولَ مِنْهَا وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى‌ إِنِّي‌ أُرِيدُ أَنْ‌ تَبُوءَ بِإِثْمِي‌ وَ إِثْمِكَ‌ فَتَكُونَ‌ مِنْ‌ أَصْحابِ‌ النَّار[1]

در این روایت شریف حضرت می فرماید تمام گناهان مقتول بر عهده قاتل می افتد.

ابن عباس روایتی دارد ذیل همین ایه شریفه که :

إني لا أبدؤك بالقتل و لأني أريد أن ترجع بإثم قتلي إن قتلتني و إثمك الذي كان منك قبل قتلي‌284[2]

ابتدا به ساکن مومن قصد قتل نمی کند. مقام دفاع متفاوت است.

حاصل کلام ابن عباس : گناهان قبل از قتل من بر عهده خودت است. من با نصیحت قصد دارم تو با گناه قتل من وارد جهنم نشوی.

اما تفسیر آیات شریفه :

یه عده نادری از مفسرین معتقدند مربوط به حضرت ادم و فرزندانش هست اما اینها فرزندان ادم ابوالبشر نیستند. بلکه شخصی به نام ادم بوده در بنی اسراییل که فرزندانش هابیل و قابین بوده است. این ادعا قابل قبول نیست که دو دلیل دارد :

اولا در قران سراسر ان هرجا کلمه ادم امده مقصود ادم ابوالبشر است و در جایی دیگر غیر از ایشان نیامده است و اگر این ادم غیر از اول بشر باشد ، نیاز به قرینه دارد.

ثانیا فضای ایه به ادعای فوق نمی خورد. چرا که قابیل نه کشتن و نه دفن کردن را بلد نبوده است بر خلاف کسی که در قوم بنی اسراییل باشد که قاعدتا اینها را بلد است و نیاز به اموزش توسط پرندگان ندارد.