1403/10/10
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: تفسیر موضوعی/سوءظن /روش های درمان سوءظن
در روش های درمان سوء ظن بودیم.
لکن قبل از بیان ادامه مباحث باید واقف باشیم که ابتدائا باید بدانیم بیمار هستیم ، تا بتوانیم دنبال درمان برویم وگرنه چنانچه اصلا ملتفت بیماری نباشیم ، حل درمان هم نمی شود. در بیماری جسم هم همینگونه است تا چه رسد به بیماری روحی و معنوی.
علی ای حال در سوءظن باید تامل به خرج داد و از حرکت عجولانه دوری کرد. این مساله هم هنر است و نیاز به اکتساب دارد و نباید منتظر باشیم تا این هنر خودش به وجود بیاید.
اما روش چهارم :
سوءظن زمانی به وجود می آید که انسان دنبال تجسس و کنجکاوی باشد. یکی از زمینه های ایجاد سو ظن ، تجسس و کنجکاوی است و اگر این زمینه دفع شود ، سوء ظن هم مرتفع می شود و به وجود نمی آید.
این روحیه تجسس و کنجکاوی گاهی در موارد جزیی است که این مورد نشانه طبع انسان است که دنبال تجسس است و این از تله های شیطان است.
علت سوء ظن بسیاری از افراد همین مساله تجسس است.
تجسس در اصل منهی عنه است و مورد نهی خداوند است هر چند استثنائاتی هم دارد. به علاوه که تجسسس اعتیاد آور است.
علی ای حال باید از تجسس دوری کرد و خود را به خدا سپرد و خداوند را وکیل کرد در حفظ و سرپرستی امور زندگی انسان که خیر و صلاح ما را به ما نشان دهد.
در سوره مائده فرمود : ﴿لاتسئلوا عن اشیا ان تبد لکم تسؤکم﴾ [1]
دنبال فهمیدن هرچیزی نباشیم.
مثلا اگر کسی حرفی زد ، دنبال نباشیم که بدانیم چه شده است.
شبیه به مسائل اطلاعاتی که خبرش منتشر نمی شود.
گاهی اوقات هم تغافل لازم است ، در جایی که چیزی شنیدی ولی فایده ندارد ، در اینجا خود را باید به تغافل بزنیم.
روش پنجم :
حذف مقدمه سوء ظن
خیالبافی یکی از مناشئ و مقدمات سوء ظن است. لذا انسان باید ذهن را مدیریت کند تا دچار خیالبافی نشود یا مدیریت کند.
تخیل از قوای انسانی است که نیاز به مدیریت درست دارد.
باید قوه خیال را حفظ کرد و به وساوس شیطان توجه نکنیم. خود را باید از خیال و وسوسه بیرون بکشیم.
مرحله خیالی و ذهنی حرام نیست اما مقدمه و منشا برای سو ظن است.
خیال مثبت انسان را موفق می کند و خیال منفی انسان را به قهقری می کشاند.
از پیامبر اکرم مقل است که فرمود : اذا ظننتم فلاتحققوا[2]
اگر خیال و گمانی داشتید ، دنبالش نروید.
مثل فال بد که در روزگار ما مرسوم است.
روش ششم :
توجه و اعتقاد به وعده ووعید های الهی در این زمینه
در حسن ظن وعده و بشارت دارد و در سو ظن وعید و انذار دارد.
ما به عنوان مسلمان باید توجه کنیم به این مساله و اعتماد و اعتقاد به وعده الهی داشته باشیم.