موضوع: تفسیر موضوعی/سوء ظن / روایات مرتبط با حسن ظن

کلام در روایت نبوی صلی الله علیه و اله بود که حضرت راه های نیل به خیر دنیا و اخرت را فرمود.

اولین مورد توکل به خداست که بیان شد و این نکته را باید توجه کرد که توکل منافات با احترام مافوق ندارد. در احترام به مافوق هم باید اخلاص و توکل و توجه به خدا را در نظر داشت و پیشرفت کار را در اراده خداوند دانست.

مرحوم سپهبد صیاد شیرازی ، در اواخر عمر شریف امیر شد اما از زمانی که با مرحوم بهاء الدینی همراه بود ، امیر واقعی بود و این روحیه معنوی ایشان بود که ارزش داشت.

در ادامه روایت مذکور حضرت می فرماید :

... وَ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَا يَحْسُنُ ظَنُّ عَبْدٍ مُؤْمِنٍ بِاللَّهِ إِلَّا كَانَ اللَّهُ عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ لِأَنَ‌ اللَّهَ‌ كَرِيمٌ‌ بِيَدِهِ الْخَيْرَاتُ يَسْتَحْيِي أَنْ يَكُونَ عَبْدُهُ الْمُؤْمِنُ قَدْ أَحْسَنَ بِهِ الظَّنَّ ثُمَّ يُخْلِفَ ظَنَّهُ وَ رَجَاءَهُ فَأَحْسِنُوا بِاللَّهِ الظَّنَّ وَ ارْغَبُوا إِلَيْهِ.[1]

(به خدا قسم هیچ مومنی گمان خیر به خدا نمی برد مگر اینکه خدا در همان گمان خیر بنده مومن است چرا که خدا کریم و بزرگوار است و به دست اوست خیرات و امور خیر و حیا می کند که بنده مومنش به او گمان خوب ببر و خدا بر خلاف گمان بندهعمل کند پس خوش گمان باشید نسبت به خدا و رغبت پیدا کنید به سوی او)

خدا دنبال کسی می گردد که محتاج باشد ، و خدا دنبال بنده ای می گردد که به او حسن ظن داشته باشد. خداوند به چنین بنده ای آسمان و زمین را می دهد. اینها مبالغه نیست. خدایی خدا سر جایش است و به اهل حسن ظن عنایت می فرماید. اگر مشکلی هست از بندگی ماست. مرحوم مقدس اردبیلی که نمونه اخلاق بود ، برای نماز شب برخواست و نیاز به آب برای طهارت پیدا کرد ولی از چاه آب به جای آب ، طلا بیرون آمد و او از خدا آب مسالت کرد تا به عبادت بپردازد. این همان خداست که به بنده مومنی که گمان خیر دارد خیر دنیا و آخرت را مرحمت می فرماید.

تمام خیر در دست خداوند است که حیا می کند که گمان خوب بنده اش را بالعکس نشان دهد و خلاف گمان مومن عمل کند.

مومن هم در مقابل گمان خیر دیگران حیا می کند ، اینکه خداوند کریم است چگونه خواهد بود؟

در نهایت روایت حضرت دستور می دهد که به خدا حسن ظن داشته باشید و به سوی خداوند بروید.

سو ظن ما به خدا بدترین توهین و شرک به خداست و شیطان در کمین ماست.