موضوع: تفسیر موضوعی/سوء ظن /روایات حسن ظن

در مساله حسن ظن بیان شد که گاهی نسبت به مردم است و گاهی نسبت به خداوند متعال است.

روایتی از امام باقر علیه السلام از امیرالمومنین علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و اله نقل شده است که سه قسم حضرت می خورند در حالی که اعتبار و حجیت خود حضرت کفایت می کند برای بیان مطلبی اما با این وجود حضرت قسم می خورند.

قسم به خداوند متعال که جز او خدایی نیست ، خیر دنیا و اخرت از سه راه است :

اول : حسن ظن به خداوند متعال : گاهی اوقات انسان عالم می شود ولی این علم حجاب اکبر برای انسان می شود. علم اسباب درآمد نباید نباشد ؛ خیلی مذموم است که انسان مستاکل به علمش باشد چرا که در این صورت ثروت مشخص می کند چه علمی کسب کند و چه تبلیغ کند.

در برخی کشور های دیگر علمای دینی در اختیار منابع ثروت قرار گرفته اند.

در برخی کشور های به ظاهر مسلمان علماء آن کشور اول ماه را با نظر حاکمیت آن کشور تعیین می کنند که این مطلب در صورت صحت خبر ، فاجعه است.

علی ای حال حسن ظن عامل خیر دنیا و اخرت است.

دوم حسن خلق انسان : اسباب شیرینی زندگی حسن خلق انسان است. اگر مردم بدانند سبب شیرینی زندگی حسن خلق است نه زیبایی کذایی ، این همه زندگی ها به هم نمیریزد. پیرمرد هفتاد و هشتاد ساله که سالم زندگی کرد از همسر پیر خودش لذتی می برد که جوان ها نمی برند از زندگی های خودشان.

الحاصل حسن خلق باعث گرمای زندگی است. اگر خوبی کردی ، خوبی می بینی و اگر بدی کردی ، بدی میبینی.

سوم : پرهیز از غیبت از مومنین : غیبت در زندگی باعث رفتن برکت زندگی است.

حضرت برای این موارد قسم می خورد ، و غیبت را از بین معاصی انتخاب کرده اند.

در ادامه حضرت همین مطالب را به بیان دیگری ذکر می فرماید :

وَ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَا يُعَذِّبُ‌ اللَّهُ‌ مُؤْمِناً بَعْدَ التَّوْبَةِ وَ الِاسْتِغْفَارِ إِلَّا بِسُوءِ ظَنِّهِ بِاللَّهِ وَ تَقْصِيرِهِ مِنْ رَجَائِهِ وَ سُوءِ خُلُقِهِ وَ اغْتِيَابِهِ لِلْمُؤْمِنِين‌[1]

به خدا قسم خداوند بعد از توبه عذاب نمی کند. بعد سه گناه را متذکر می شوند که باید دقت کرد که توبه از این گناهان ممکن است سخت تر از دیگر گناهان باشد و توفیق توبه از آنها سخت تر به دست بیاید.

این سه گناه ، اول سوء ظن به خدا است. مثل اینکه به فرزند هدیه بدهی و این فرزند شب مراقب باشد که پدرش این هدیه را ندزدد ، چقدر مذموم است این حرکت بچگانه

هکذا نسبت ما با خداوند متعال که سوء ظن ما به خدا شبیه سوء ظن این فرزند به پدر است هرچند جایگاه پدر کجا و خداوند متعال کریم غفار و ستار کجا؟!

دوم بد اخلاقی است که توبه سختی دارد مخصوصا بد اخلاقی با همسر و فرزند. نه اینکه توبه نمی شود کرد ، بلکه به این معنا که پیشگیری بهتر از درمان است.

این بداخلاقی و حفظ احترام و جایگاه زن در غیر از مسائل شرعی است مثل اینکه مردی به خاطر احترام به همسرش ، نسبت به پوشش او حساس نباشد و همسر با پوشش غیر شرعی از منزل خارج شود.

اما گاهی سختگیری ها خلاف اخلاق است اگر خلاف شرع نباشد.

شیطان ما همینجاست که محل ارتباط ما با خانواده است.

و سومین معصیت غیبت از مومنین است که بسیار شدید است و گناه بزرگی محسوب می شود.