موضوع: تفسیر موضوعی/سوء ظن /تفسیر آیه 154 آل عمران

سخن در تفسیر آیه 154 از سوره مبارکه ال عمران بود که در ذیل این آیه کریمه به قضایای جنگ احد پرداختیم و قسمت معظم تاریخ جنگ احد بیان شد.

بعد از حمله خالد بن ولید از تنگه احد ، مسلمین در محاصره قرار میگیرند. قسمت فراری لشکر مشرکین دوباره برمیگردند و این محاصره ایجاد می شود و قلع و قمع و کشتار فجیعی اتفاق می افتد و بسیاری از مسلمین فرار می کنند و در منابع اهل تسنن آمده است که وقتی لشکر ابوسفیان حمله کرد ، عثمان اولین نفر فرار کرد و به مدینه رفت.[1]

13 نفر باقی ماندند و از جمله آن ها امیرالمومنین علیه السلام بودند که از پیامبر صلی لله علیه و اله دفاع کردند و مولا 90 زخم برداشتند و لافتی الا علی لاسیف الا ذوالفقار نازل شد. پیامبر هم فرمود انه منی و انا منه و جبرئیل می گوید انا منکما[2]

مصعب بن عمیر تا پای جان دفاع کرد و دستانش را قطع کردند و در نهایت به شهادت رسید بعد از این با سنگی به سر مبارک حضرت و سنگی دیگر به دندان مبارک زدند.

حضرت 70 زخم برداشت.

اما پیامبر نفرین نکرد و فرمود اللهم اغفر لقومی فانهم لا یعلمون4[3]

حضرت دو زره داشت وگرنه چه بسا به شهادت رسیده بود. با این حال حضرت دعا می کنند

حدود 70 نفر شهید شدند. بعد از دفن شهدا به مدینه برگشتند.

اما نکات دقیق اعتقادی آیه شریفه :

﴿قُلْ لَوْ كُنْتُمْ في‌ بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلى‌ مَضاجِعِهِم‌﴾

در این قسمت دو احتمال مطرح است :

1 – خطاب به منافقین است. اگر دستور پیامبر را امتثال نمی کردید و در بیوت خود می ماندید ، جهاد باز هم باقی بود و شما محروم می شدید و مومنین کار خود را انجام می دادند. در واقع کار جهاد روی زمین باقی نمی ماند و کار انجام خواهد شد. چه منافقین باشند و چه نباشند ، مومنین مجاهده خواهند کرد.

2 – اگر شما از جهاد تخلف می کردید و به جنگ نمی رفتید ، اینگونه نبود که با نیامدن ، جان خود را حفظ کنید. اگر اجل برسد شما با پای خودتان به طرف مضجع خود می رفتید. در واقع این احتمال می گوید شمایی که از ترس مرگ به جهاد نمیروید ، از مرگ در امان نیستید ، بلکه در همان منزل با مرگ ملاقات خواهید کرد. اگر مرگ قرار باشد بیاید ، در هرجایی می رسد. خلاصه اینکه زمان مرگ هر وقت برسد ، شما را در بر خواهد گرفت.

شبهه اعتقادی :

بعضی گفته اند بین "لبرز الذین" و "کتب علیهم القتل" نا هماهنگی وجود دارد.

زیرا لبرز الذین یعنی افراد با دست خودشان وارد میدان می شوند. با اختیار به جنگ می روند.

کتب علیهم القتل یعنی مساله ای مقدر است که دست خودشان نیست و باید بروند.

مثل آیه ای که فرمود والله بما تعملون بصیر

تعملون یعنی اختیارا انجام می دهند. بصیر به معنای علیم است و وقتی خدا علیم است یعنی می داند این اتفاق می افتد و این چگونه با اختیار سازگار است؟

خب این تناقض را چگونه حل کنیم؟

حل تناقض در جلسه بعد ان شا الله