درس تفسیر استاد سیدمحمد میراحمدی

1403/08/09

بسم الله الرحمن الرحیم

 

موضوع: تفسیر موضوعی/سوء ظن /تفسیر آیه 10 سوره احزاب

 

سخن در آیه سوره احزاب بود.

﴿إذْ جاؤُكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَ مِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَ إِذْ زاغَتِ الْأَبْصارُ وَ بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَناجِرَ وَ تَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا﴾

بیان شد که زاغت الابصار یعنی چشمان اعور شد و به یک طرف خیره شد. وقتی لشکر ده هزار نفری مشرکین را با آن اسلحه و امکانات دیدند ، قدرت را از دست دادند. همچنین دلهایشان به گلویشان رسیده بود و به عبارت فارسی "جان ها به لب رسیده" و در این شرایط عده ای مسلمین نسبت به پروردگار سو ظن پیدا کردند.

اما گروهی از مسلمین هم با اینکه اضطراب داشتند ، اما دلهایشان محکم است.

شعار های ظاهری با هدف و انگیزه است و وقتی انگیزه از بین برود ، شعار ها هم ساقط است.

علی ای حال گروهی که ایمان محکمی نداشتند ، امیدشان را از دست دادند و به سو ظن مبتلا شدند.

سو ظن ها چگونه بوده است؟ چند نمونه از سوظن ها این بود :[1]

بعضی گفتند : کفار غلبه می کنند و مدینه را تصرف می کنند و تمام می شود.

بعضی گفتند : به زودی اسلام و دین نابود میشود.

بعضی گفتند : بر خواهیم گشت به قبل از اسلام و دوران جاهلیت

بعضی گفتند : این خدا و رسول ، مدعی هستند و ما فریب خوردیم.

اما اصل ماجرای جنگ احزاب :

در 17 شوال سال 5 هجری اتفاق افتاده است. یعنی تازه حکومت نوپای اسلامی اول راه بوده است و اعتقادات هنوز تکمیل نشده بود.

با لحاظ همین نکته ، مطلب اول این است که پیش زمینه این جنگ چه بوده؟

بنی نضیر عده ای از یهودیان اطراف مدینه هستند که فاصله دوری با مدینه نداشتند و رسول الله صلی الله علیه و اله و امیرالمومنین علیه السلام به سمت بنی نضیر می روند و یهود نقشه ترور ایشان می کشند ولی پیامبر صلی الله علیه و اله با وحی مطلع می شوند. مولا چند نفر را به درک واصل می کند و به رسول خدا صلی الله علیه و اله خبر می دهند و یهود با این وضعیت دچار ترس می شوند و از مدینه فرار می کنند به طرف مکه و با ابوسفیان هم دست می شوند برای جنگ با پیامبر صلی الله علیه و اله.

ابوسفیان آن ها را امتحان می کند و بعد از اطمینان نسبت به بغض آن ها نسبت به رسول الله صلی الله علیه و اله نقشه جنگ و حمله به مسلمین را می کشند.


[1] مجمع البيان في تفسير القرآن - ط دار المعرفة، الشيخ الطبرسي، ج8، ص532.