موضوع: تفسیر موضوعی/سوء ظن /تفسیر ایه 12سوره حجرات

سخن در ایات مرتبط با سو ظن بود.

در ایه 12 سوره حجرات خداوند متعال دستور می دهد که اجتناب کنید از سو ظن

﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّن‌ ...﴾

خب مگر سو ظن در اختیار انسان است؟ در واقع مقدور مکلف نیست تا امر کند. پس چه باید بکنیم؟

در واقع اینها از ادراکات نفسانی است که در قوه اختیار نیست و امر و نهی از ادراکات نفسانی لغو است و باطل. حال این آیه شریفه را چگونه توجیه کنیم؟!

پاسخ اینست که :

اولا : مقصود از ظن و متعلق امر به اجتناب ، خود ظن نیست ، بلکه مقدمات سو ظن را اجتناب کنید. جایی که سو ظن ایجاد می شود وارد نشوید. انسان باید مراقبت کند. انسان گاهی از منزل خارج می شود و در وقت برگشت با آن آدمی که صبح خارج شده ، متفاوت است. در جمع افرادی که اهل باطل هستند حاضر نشویم تا دچار مشکلات بعدی نشویم.

ثانیا : مقصود از متعلق اجتنبوا ، اثار سو ظن است. یعنی دقیقا در برابر پاسخ اول. اگر به هردلیلی سو ظن ایجاد شد ، اثار را مترتب نکنید. بد رفتاری نکنید تا موجب فتنه شود.

نکته بعدی :

قید کثیرا چه وجهی دارد؟

مفسرین اکثرا ، کثیرا را متمم ظن قرار داده اند. در واقع ابهام کثیر با من الظن رفع می شود.

احتمال اول اینکه کثیرا دلالت دارد بر اینکه ظن گناه زیاد است. یعنی کیفیت خلق نوع بشر ، ادراک ظن سو بیشتر است.

احتمال دیگر در جلسه اینده بیان خواهد شد.