موضوع: تفسیر موضوعی/سخن چینی و اصلاخ ذات البین /راه های درمان سخن چینی

تا کنون ایت و روایات و انگیزه های نمامی را بیان کردیم.

اکنون طرق درمان نمامی و سخن چینی در جوامع مسلمان و مومن وخواص را بیان می کنیم.

دو راه پیشنهاد می شود.

راه اول اینکه باید منشا را پیدا کنیم. مثل بیماری جسمی که گاهی سراغ منشا بیماری می روند مثل سردرد ناشی از مشکلات معده و گوارش که با رفع مشکل گوارش ، سر درد هم درمان می شود.

در جلسه قبل انگیزه های سخن چینی بیان شد و باید برای جلوگیری از ایجاد نمامی ، از انگیزه ها جلوگیری کرد.

راه دوم درمان ، توجه به پیامد های مختلف سخن چینی است. نمامی می تواند موجب مشکلات خانوادگی و جدا شدن زوجین و طلاق شود و این می تواند الگوی غلط برای دیگران شود.

چند روایت در مورد نمامی ، به عنوان حسن ختام بیان می شود.

مولانا امیرالمومنین علیه السلام فرمود :

أَكْذِبِ السِّعَايَةَ وَ النَّمِيمَةَ. بَاطِلَةً كَانَتْ أَوْ صَحِيحَةً[1]

حتی اگر راست می گوید ، سعایت و سخن چینی را تکذیب کن ، چون گوینده قاصد فتنه و تنش و اختلاف است.

گاهی در عصبانیت ، انسان هر حرفی را می زند. نباید این سخنان را برد پیش طرف مقابل و سعایت کرد.

اگر سخن چین را تکذیب نکردی ، موجب فتنه برای انسان می شود.

مَنْ‌ نَمَ‌ إِلَيْكَ‌ سَيَنُمُّ عَلَيْك‌[2]

هرکس گفتار دیگران و سعایت دیگران را پیش تو آورد ، بدان که اخبار تو را نیز برای دیگران خواهد برد.

وَ لَا تَعْجَلَنَّ إِلَى تَصْدِيقِ سَاعٍ فَإِنَّ السَّاعِيَ غَاشٌّ وَ إِنْ‌ تَشَبَّهَ‌ بِالنَّاصِحِينَ‌-[3]

ولو نمام با قیافه و زیّ ناصح آمده ولی تو توجه نکن که هدفش فتنه و اختلاف است.

هذا تمام الکلام در بحث نمامی

سوء ظن و حسن ظن

اما موضوع بعدی در تفسیر موضوعی ، مساله مهم و قابل توجهی است. این مساله حیاتی و اساسی در رابطه با سوء ظن و حسن ظن است.

مقدمه مهم :

سه جور سوء ظن داریم.

1 - به نفس : نه تنها حرام نیست ، بلکه لازم و واجب است. انسان خودش را در معرض گناه و معصیت ببیند. مراقبت از هوای نفس باید بکند انسان. اگر این سو ظن نباشد ، انسان دچار بدبختی می شود. مرحوم آیت الله موسوی تهرانی می فرمود : «روزی صد بار هوای نفس خودم را به دادگاه وجدان میبرم و محاکمه میکنم و هر دفعه که محکوم می شود از این دادگاه اخراج میکنم.» یعنی نسبت به نفس سو ظن داریم چون فرمود : اعدی عدوک التی بین جنبیک ...[4] چه دشمنی خطرناک تر از هوای نفس؟ ظلم ها و مظالم عباد به جهت همین منیت ها و نفس است.

رحمت خدا بر شهید خرازی ، این شخصیت فرمانده در جایی خاکی شده بود و یک دستش قطع بود و با یک دست می خواست آب بریزد حمام کند ، نمی توانست و از کسی کمک خواست ، و آن شخص ایشان را نمی شناخت و قبول نمیکرد. بعد که با منت قبول کرد که کمک کند و ایشان را بعدا شناخت و از این رفتار شهید عزیز تعجب کرد.

2 - اطرافیان : دو حالت دارد : گاهی نسبت به افراد باید سوء ظن داشته باشد آن هم جایی که بعضی افراد اهل شیطنت هستند. در اینجا نمی شود با حسن ظن برخورد کرد. گاهی هم اطرافیان سالم هستند ، نباید سوء ظن داشته باشی.

3 : خداوند متعالی : فاجعه و بدترین نوع سوء ظن است که اکبرالکبائر است.

6 ایه داریم در رابطه با این موضوع داریم که بیان خواهد شد.