موضوع: تفسیر موضوعی/تکبر /تفسیر آیات 18 تا 20 سوره طه

بحث ما در جریان حضرت موسی و اعلان نبوت ایشان بود.

نکته‌ای که در اینجا باید متذکر شویم این است که مقصود از «طور» در آیه شریفه 29 سوره قصص چیست؟

بعضی گفته‌اند طور اسم کوه خاصی در آن منطقه است.

بعضی دیگر معتقدند طور کلمه‌ای است مترادف با جبل[1]

اما بعضی دیگر می‌گویند طور به یک نوع خاصی از کوه‌ها که کوچک باشند اطلاق می‌شود که در فارسی به آن تپه می‌گویند.

نظر چهارم این است که طور کوهی است که محیط به ارض باشد یعنی آنقدر مرتفع باشد که زمین را احاطه کند.

آنچه که مد نظر است ، آن کوه همان است که موسی از کودکی انتظار آن را می‌کشید.

ذیل آیه شریفه ۲۹ و ۳۰ سوره قصص روایتی وجود دارد از حضرت باقر علیه السلام که فرمود :

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ :

كُنْ لِمَا لَا تَرْجُو أَرْجَى‌ مِنْكَ‌ لِمَا تَرْجُو فَإِنَّ مُوسَى ع ذَهَبَ لِيَقْتَبِسَ لِأَهْلِهِ نَاراً فَانْصَرَفَ إِلَيْهِمْ وَ هُوَ نَبِيٌّ مُرْسَلٌ.[2]

به آنچه امید نداری امیدوارتر باش که موسی برای آوردن آتش رفت اما به نبوت رسید.

حکمت آن این است که در جایی که انسان امید به انجام کاری دارد به تلاش خودش هم توجه دارد در حالی که تمام توجه باید به خدا باشد و توکل انسان بر خدا باشد.

در ادامه ماجرای حضرت موسی علیه السلام ، گفتگویی بین خداوند و موسی صورت می‌گیرد که در سوره مبارکه طه آیات 17 به بعد بیان شده است. خداوند می‌فرماید ﴿وَ ما تِلْكَ بِيَمينِكَ يا مُوسى‌﴾ نکته این است که در وقت سخن با محبوب ، باید شروع صحبت با مهربانی و محبت باشد. لذا خداوند متعال سخن خود را با سوال آغاز کرد تا گفتگو شکل بگیرد. موسی پاسخ داد : ﴿قالَ هِيَ عَصاي‌﴾ عصا مونث است و لذا ضمیرها در آیات بعدی به صورت مؤنث ذکر می‌شود. موسی شروع به توضیح کرد : ﴿أَتَوَكَّؤُا عَلَيْها﴾ به آن تکیه می‌دهم.

﴿وَ أَهُشُّ بِها عَلى‌ غَنَمي‌﴾ و برای خوراک گوسفندان با آن برگ درختان را پایین میریزم. ﴿وَ لِيَ فيها مَآرِبُ أُخْرى﴾‌ دیگر فواید هم دارد. خداوند به موسی فرمود : ﴿قالَ أَلْقِها يا مُوسى﴾ ‌موسی اطاعت کرد و ﴿فَأَلْقاها فَإِذا هِيَ حَيَّةٌ تَسْعى‌﴾ و عصا تبدیل به اژدهایی شد که تند و سریع می خزید. در ادامه خداوند به موسی فرمود : ﴿قالَ خُذْها وَ لا تَخَفْ سَنُعيدُها سيرَتَهَا الْأُولى‌﴾ که توضیح آن در جلسه آینده بیان خواهد شد.