1400/09/17
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: الأصول العملية/أصالة الاحتياط /تنبیهات[1]
مرحوم شیخ در کتاب احتیاط مباحث شبهات موضوعیه را بر شبهات حکمیه به دو جهت مقدم میکند:
۱. بیشتر شبهات همراه با علم اجمالی از جنس شبهه موضوعیه هستند.
۲. شبهات موضوعیه محل ابتلاء همگان است یعنی چه خواص و چه حتی عوام.
سپس در ادامه به ملاک شبهه تحریمیه و وجوبیه می‌پردازد که عبارت است از اینکه:
اگر حرمت چیزی محل شک و بحث باشد بگونه‌ای که احتمال وجوب در آن مطرح نباشد، این شبهه ی تحریمیه خواهد بود.
و هکذا اگر وجوب چیزی محل شک و بحث باشد بگونه‌ای که احتمال حرمت در آن مطرح نباشد این شبهه ی وجوبیه خواهد بود.
سپس مرحوم شیخ مباحث احتیاط را در دو مقام جداگانه مطرح میکند:
۱. مقام اول: شبهه ی محصوره
۲. مقام دوم: شبهه ی غیرمحصوره
اما الکلام فی المقام الاول: شبهه‌ی محصوره
یکی از مباحثی که در مقام اول محل بحث و نزاع واقع شده است اینست که در شبهات محصوره، آیا با وجود علم اجمالی مخالفت قطعیه با آن جایز است یا خیر؟! حرام می‌باشد.
مثل اینکه علم اجمالی داریم که أحد الإنائین نجس است، در اینجا آیا عقلاً و شرعاً مخالفت قطعیه با این علم اجمالی جایز است؟ و ما می‌توانیم از هر دو مایع استفاده کنیم یا اینکه حرام است؟!
مرحوم شیخ ابتدا به نقل فتوای برخی از فقها می‌پردازد که انشالله در جلسه آینده ذکر خواهد شد.