1401/07/19
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: كتاب الخمس/مستحقين الخمس /اخبار تحلیل
نوزدهمین روایت از اخبار باب تحلیل
«ما رواها الشیخ (یعنی شیخ طوسی) محمد بن الحسن بإسناده عن محمد بن علی بن محبوب عن محمد بن الحسین عن عبدالله بن القاسم الحضرمی عن عبدالله بن سنان قال، قال ابوعبدالله علیه‌السلام: علی کل إمرءٍ غنِم أو إکتسب الخمس مما أصاب لفاطمةَ سلام الله‌علیها و لمن یلی امرها من بعدها من ذریتها الحجج علی الناس فذاک لهم خاصةً یضعونه حیث شائوا و حُرم علیهم الصدقة حتی الخیاطُ یخیط قمیصاً بخمسة دوانیق فلنا منه دانقٌ إلا من أحللناه مِن شیعتنا لتطیب لهم به الولادة إنه لیس من شئ عندالله یوم القیامة أعظم من الزنا إنه لیقوم صاحب الخمس فیقول یا رب! سَل هولاء بما أبیحوا[1] »
مرحوم آقای صافی می‌فرماید: این روایت هکذا هم از جهت سند و هم از جهت دلالت محل بحث است.
و اما سنداً: این روایت ضعیف السند است به جهت عبدالله بن القاسم چرا که اهل رجال و علمای رجالی ایشان را واقفی مذهب و کذاب میدانند.
و اما دلالتاً: این روایت دلالت دارد بر تحلیل مقطعی و محدود برای برخی از شیعیان خاص که در شرایط خاصی قرار داشتند مثل همان افرادی که از اسرای بنی امیه بودند که حضرت خصوص این اسرا را تحلیل می‌کردند تا حلال زادگی در نسلشان پیش آید و از حرام زادگی در امان باشند.
بنابراین این روایت هیچ دلالتی بر تحلیل مطلق خمس بحسب متعلقات آن ندارد.