موضوع: اصول عملیه/برائت /ادله اخباریین

برای ادله اخباریین بر احتیاط در شبهات بدویه تحریمیه آیات شریفه قرآن مطرح شد طائفه اول را مرور کردیم

طائفه دوم : در طائفه دوم آیات شریفه ای از قرآن بیان شد که می فرماید ایها المسلمین خود را با دست خود به هلاکت نیندازید، هلاکت طبق استدلال اخباریین هلاکت اخروی است

پاسخ طائفه دوم: آیات عنوان شده ما را از اینکه قائل به برائت شویم بی نیاز نمی کنند این دلیل اخباری نیز عقیم است زیرا باید اول ببینیم هلکه در ایه لاتلقوا چیست.

هلاکت از دو حالت خارج نیست یا هلاکت اخروی (عقاب) است و یا هلاکت دنیوی است؛ اگر هلاکت اخروی باشد دلالت آیه اینست که ایها المسلمون راقبوا در شبهات تحریمیه مراقبت کنید به عقاب گرفتار نشوید این نطق و بیان مولوی است یا ارشادی ؟

اولا این بیان یقینا ارشادی است چون خود مراقبت را واجب نمی کند اگر بتوان از این آیه استخراج کرد اصل وجوب مراقبت و احتیاط را نه بخاطر اینکه شبهه ناک است و ممکن است به هلاکت بیفتد حرف اخباری درست است که یقینا اخباری نمی تواند این مساله را اثبات کند زیرا آیه می گوید احتیاط واجب است تا به حرام نیفتید پس وجوب ارشادی است و بنابراین ترک احتیاط استحقاق عقوبت ندارد "ما قُصد لم یقع و ما وقع لم یُقصد" اخباری می خواهد از آیه وجوب مولوی و تاسیسی احتیاط را برداشت کند بنابراین اگر مراد و مقصود از هلاکت در آیه هلاکت اخروی (عقاب) باشد دلالت آیه ارشادی است و ترک احتیاط هیچ عقوبتی ندارد در نتیجه نمی توان قائل شد به وجوب احتیاط

ثانیا این ارشادی بودن ایجاد خوف می کند و اصولی در برابر اخباری می تواند بیان دارد این آیه می گوید مواظب باش و برای خود تامین ایجاد کن و ما به پشتوانه ادله برائت این خوف را بر می داریم و خود را تامین می نماییم "رُفع ما لا یعلمون" شارع امان داده است

اما اگر مراد از هلاکت، هلاکت دنیوی باشد مانند مریض شدن یا نهایت مُردن در اینجا اخباری باید بگوید در شبهات بدویه تحریمیه اگر احتیاط نکنید حتما هلاک می شوید و می میرید در مقابل این حرف می توان گفت در شبهه تحریمیه احتمال هلاکت نیست چه برسد به قطع به هلاکت مثلا بگوئیم در شبهه بدویه تحریمیه اگر کسی فتوا داده شد به عدم حرمت این باعث می شود بمیرد که احتمال چنین چیزی نیست، بنابراین احتمال اینکه در آیه شریفه ﴿لاتلقوا بایدیکم الی التهلکه﴾ مُردن و آسیب جسمی شدید باشد وجود ندارد .

طائفه سوم : آیاتی که عنوان می کرد مراقبت در کنار شبهات بدویه تحریمیه و وارد نشدن به شبهه نشانه تقوای الهی است

پاسخ این طائفه : در مقابل این فرمایشِ اخباریین، همانطور که اعاظم فرموده اند در بحث ما نحن فیه تقوا در این آیه شریفه اتقوا الله و لا ترتکب الشبهه دو احتمال دارد :

احتمال اول اینکه خود را محافظت کنید تا گرفتار استحقاق عقاب نشوید

احتمال دوم به معنای تحفظ از این است که گرفتار مفاسد واقعیه احکام نشوید به عنوان مثال در باب مایعات مراقبت نمایید و فتوا به مشتبهات ندهید زیرا ممکن است گرفتار مستی شوید

پاسخ احتمال اول : در پاسخ می گوئیم طبق ادله اصولیین که بحث آن گذشت هر مسلمانی مطابق با آن ادله رفتار نماید تقوا پیشه نموده و مراقبت نموده تا عقاب را بردارد رُفع ما لا یعلمون (قبح عقاب بلا بیان)

پاسخ احتمال دوم : سخن ما به اخباری اینست با پذیرفتن این احتمال، اولا فتوای شما در شبهات موضوعیه که برائت را جاری می کنید نقض می شود ثانیا وجوب ارشادی می گردد که باز هم مقصود شما تحقق پیدا نمی کند زیرا اخباری می خواهد بگوید در شبهات بدویه مولا احتیاط را واجب کرده و این وجوب مولوی است در صورتی که در مانحن فیه وجوب ارشادی می شود در اینصورت اگر واجب ارشادی را کنار بگذاریم عقابی صورت نمی گیرد بلکه اگر گرفتار حرام شدیم بخاطر حرام عقاب می شویم

بنابراین آیات شریفه سه گانه به هیچ وجه نمی تواند مرام اخباریین را تأمین نموده و ما را وادار کند به وجوب احتیاط مولوی در شبهات بدویه تحریمیه هذا تمام الکلام فی الکتاب

ادله اخباریین در سنت سیاتی ان شاالله ....