موضوع: تلقیح مصنوعی

صورت دیگر این است که نطفه ی همسر را با زن او مخلوط کنند و در رحم مصنوعی پرورش دهند. صورت دیگر این است که نطفه در رحم مادر از طریق حلال پرورش یافته است و بعد آن را خارج کنند و در رحم مصنوعی پرورش دهند (زیرا مثلا مادر نمی تواند نطفه را بیش از مدت خاصی نگه دارد)

تمامی این موارد جایز است. این از قبیل شیر دادن دایه است که بچه را شیر می دهد و آن را بزرگ می کند همین بچه که در خارج از رحم از شیر مادر تغذیه می کند گاه در رحم زن از او تغذیه می کند و بزرگ می شود. از این رو نقش مادر جانشین نقش مادر رضاعی است. به هر حال دلیلی بر حرمت آن وجود ندارد.

خلاصه اینکه از آن ده صورتی که خواندیم چهار صورت حرام بود و شش صورت حلال. صور حرام در جایی است که نطفه ی زن و یا مرد اجنبی باشد و یا هر دو اجنبی باشد و در رحم شخص ثالثی باشد و چهارم جایی است که هر دو اجنبی باشد و در لوله ی آزمایشگاه و یا رحم مصنوعی بارور کنند.

همه ی آنها حرام است به سبب اینکه بچه از نطفه ی شرعی متولد نمی شود.

اما اگر نطفه مربوط به زن و شوهر باشد در هر صورت به عنوان اولی حلال است. حتی اگر نطفه را قبل از طلاق ترکیب کنند و بعد از طلاق پرورش دهند اشکالی ندارد.

بنابراین اگر دو نطفه را ترکیب کنند و در رحم خود زن و یا زن دیگر بگذارند اشکال ندارد.

محور دوم: بررسی عناوین ثانوی

انجام این کار مستلزم نظر و لمس حرام است (به نظر ما لمس با دستکش هم حرام است و اگر کسی عضو مخصوص را با دستکش لمس کند خالی از شبهه نیست.)

انجام این کارها منوط به این است که ضرورتی در کار باشد. ما به پنج صورت از صور ضرورت را اشاره می کنیم:

صورت اول: زن بیماری جسمی دارد به گونه ای که اگر باردار نشود بیماری اش خطرناک می شود و یا درمان نمی شود. در این صورت تلقیح هایی که به حکم اولی جایز است در مورد او از لحاظ عناوین ثانوی جایز می شود. (همانطور که سزارین جایز است و یا درمان های دیگری که توسط اجنبی و حتی اجنبیه انجام می شود جایز می شود.)

صورت دوم: زن از نظر روانی مشکلی دارد و اگر باردار نشود به بیماری روحی سختی مبتلا می شود. بعضی از زنها هستند که تحمل فرزند نداشتن را ندارند.

صورت سوم: اگر زن باردار نشود زندگی اش متلاشی می شود مثلا مرد او را طلاق می دهد.

صورت چهارم: گاه زوج دچار عسر و حرج می شود و دچار ناراحتی شدید عاطفی می شود. در این حال هرچند مرد دچار ناراحتی شده است و اضطرار متوجه او شده است ولی زن برای درمان شوهرش می تواند بر آن کار اقدام کند.

در مورد تیمم هم می گویند که اگر فرد آب داشته باشد ولی آن را برای فرزند و یا آب دادن به حیوان احتیاج داشته باشد در این حال هرچند فرزند و یا حیوان دچار ضرورت شده اند ولی این ضرورت به فرد سرایت می کند و او هم باید آب را صرف آنها کند و تیمم نماید. بنابراین لازم نیست ضرورت فقط دامان انسان را بگیرد بلکه اگر دامان کسی که با انسان مرتبط است را هم بگیرد ضرورت برای خود آن فرد هم محقق می شود.

در مورد اهل بیت هم موارد بسیاری داریم که برای حفظ جان شیعیان خود، تقیه می کردند و حال آنکه خودشان احتیاجی به تقیه نداشتند.

صورت پنجم: ضرورتی برای زن و یا شوهرش به وجود نیامده است ولی جایی است که مسلمانان در اقلیت هستند و نسل دشمن رو به افزونی است در این حال باید نسل مسلمانان زیاد شود. اگر در این حال زنان بیماری هایی داشته باشند که باید روی به تلقیح مصنوعی آورد باید به آن اقدام کرد.

بقی هنا امور:

الامر الاول: برای عوارض حرام هم استفاده از زن حرام است و هم استفاده از مرد. زیرا زن هم نمی تواند به اعضای تناسلی زن دیگر نظر کند و یا لمس نماید. با این حال هنگام ضرورت بلا اشکال زن مقدم است.

دلیل ما روایات بسیاری است که در باب شهادات وارد شده است که در مسأله ی بکارت و در مسأله ی تولد فرزند چهار زن بروند و مشاهده کنند و شهادت دهند و در روایت آمده است: (تَجُوزُ شَهَادَةُ النِّسَاءِ وَحْدَهُنَّ بِلَا رِجَالٍ فِي كُلِّ مَا لَا يَجُوزُ لِلرِّجَالِ النَّظَرُ إِلَيْهِ) (وسائل، باب 24 از ابواب شهادات، حدیث 10)

الامر الثانی: برای گرفتن نطفه ی مرد گاه می توان از طریق مشروع اقدام کرد. مثلا از طریق ملاعبه با زوجه و یا از طریق مواقعه و عزل در خارج از رحم. ولی گاه از این طریق میسر نیست و چاره فقط در استمناء است. در این حال اگر ضرورتی باشد که اهم باشد این کار مجاز می باشد و الا نه.

الامر الثالث: در حرمت تلقیح نطفه ی اجنبی به زن اجنبیه فرقی نیست که زن، شوهر داشته باشد یا نه. هرچند شوهر دار بودن چه بسا اشد و اقبح باشد (زیرا در زنا هم بین محصنه و غیر آن فرق است و محصنه اقبح می باشد.) همچنین فرقی نیست که زوج راضی باشد یا نه. البته شاید در صورت عدم رضایت زوج اشد و اقبح باشد.

در جلسه ی بعد سراغ محور سوم می بریم که در مورد احکام فرزندی است که از این طریق متولد می شود که با چه کسی محرم است و از چه کسی ارث می برد و مواردی دیگر.