موضوع: حلی مرأة

بحث در چهاردهمین تروک احرام است که حلی مرأة می باشد. اصل حرمت استعمال حلی مرأة برای زن در حال احرام امری است مسلم و البته استثنائاتی هم برای آن وجود دارد.

بقی هنا امور:

الامر الاول:

صاحب جواهر در ج 18 ص 373 می فرماید: ما کان معتادا و لم تقصد به الزینة لا بأس به بلا خلاف

یعنی زیورآلاتی که زن قبل از احرام با خود داشته است می تواند از آنها هنگام احرام استفاده کند البته به شرط اینکه قصد زینت نداشته باشد.

فاضل اصفهانی در کشف اللثام ج 5 ص 387 می فرماید: و یجوز لها لُبس المعتاد من الحلی اذا لم تقصد الزینة اتفاقا و للاخبار و الاصل

مراد از اصل همان اصل برائت می باشد.

اتفاق، از اجماع بالاتر است زیرا در اجماع می تواند مخالف محدودی وجود داشته باشد ولی در اتفاق چنین نیست و همه متفق می باشند.

صاحب جواهر در آخر کلام خود عبارتی دارد و می فرماید: ان المسئلة فی غایة التشویش فی کلامهم

منظور ایشان این است که اصل مسأله مسلم است و فقط در شاخ و برگ آن تشویش وجود دارد، اینکه آیا قصد زینت باشد یا نباشد و اینکه آیا باید از زوج و از رجال آنها را بپوشاند یا نه و موارد دیگر.

در مورد حلی معتاد بعضی فقط به یک حدیث اشاره کرده اند که حدیث 1 از باب 49 از ابواب تروک احرام می باشد که آن را دیروز خواندیم این حدیث صحیحة است: مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ أَبِي عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنِ الْمَرْأَةِ يَكُونُ عَلَيْهَا الْحُلِيُّ وَ الْخَلْخَالُ وَ الْمَسَكَةُ وَ الْقُرْطَانِ (دو گوشواره) مِنَ الذَّهَبِ وَ الْوَرِقِ تُحْرِمُ فِيهِ وَ هُوَ عَلَيْهَا وَ قَدْ كَانَتْ تَلْبَسُهُ فِي بَيْتِهَا قَبْلَ حَجِّهَا أَ تَنْزِعُهُ إِذَا أَحْرَمَتْ أَوْ تَتْرُكُهُ عَلَى حَالِهِ قَالَ تُحْرِمُ فِيهِ وَ تَلْبَسُهُ مِنْ غَيْرِ أَنْ تُظْهِرَهُ لِلرِّجَالِ فِي مَرْكَبِهَا وَ مَسِيرِهَا
ظاهر (مِنْ غَيْرِ أَنْ تُظْهِرَهُ لِلرِّجَالِ) این است که حتی نمی تواند برای همسرش هم آنها را آشکار کند و مفهوم آن هم این است که برای زن ها می تواند آشکار کند. حال برای زنها آیا می تواند به قصد زینت آشکار کند؟ ظاهر اقوال علماء این است که با این قصد نمی تواند و ما ان شاء الله نظر خود را بیان می کنیم.

حدیث 9: ِ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا كَانَ لِلْمَرْأَةِ حُلِيٌّ لَمْ تُحْدِثْهُ لِلْإِحْرَامِ لَمْ تَنْزِعْ حُلِيَّهَا
این روایت صحیحة است.

یعنی اگر زن زیورآلاتی دارد که هنگام احرام بر تن نکرده است یعنی زیورآلات برای او معتاد بوده است استعمال آن در حال احرام بلا اشکال است.

حدیث 10: ِ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا بَأْسَ أَنْ تُحْرِمَ الْمَرْأَةُ فِي الذَّهَبِ وَ الْخَزِّ الْحَدِيثَ
این روایت صحیحة است و دلالت آن مانند روایت قبلی است.

البته این نکته را باید توجه داشت که دو قید در کار است یکی اینکه در برابر رجال نباشد دوم اینکه اگر برای زنان است به قصد زینت نباشد.

البته ما سابقا گفتیم قصد در این موارد قهری است و وقتی زیورآلات برای زینت باشد خود به خود قصد زینت را هم به دنبال دارد.

اکنون این نکته را اضافه می کنیم که قصد بر دو قسم است: قصد گاه قهری و تبعی است و گاه استقلالی می باشد.

قصد قهری و تبعی در هر حال وجود دارد ولی آیا قصد استقلالی هم می تواند داشته باشد یعنی بگوید قبل از اینکه خانم ها بیایند سریع زیورآلات خود را استفاده کنم تا دیگران ببینند؟

به نظر ما روایات از این صورت انصراف دارد و بعید است این حالت را شامل شود زیرا حال احرام زمان خودنمایی کردن و خود را به این و آن نشان دادن نیست و نباید ترفهی که قبل از احرام وجود داشته است در حال احرام وجود داشته باشد حتی اگر امام علیه السلام در روایات فوق حلی معتاده را مجاز نمی شمرد قائل به حرمت استعمال آن می شدیم.

البته در مورد عدم جواز نشان دادن زینت به رجال نامحرم می گوییم: هرچند در غیر حالت احرام هم نباید آنها را به اجانب نشان داد ولی در حال احرام این گناه شدیدتر می شود مضافا بر اینکه در حال احرام حتی به محارم و زوج هم نباید نشان دهد.

اما فرع دوم در کلام امام قدس سره: و لیس فی لُبس الحلی کفارة و ان فعلت حراما

یعنی فقط حرمت تکلیفی وجود دارد نه حرمت وضعی.

مسأله ی کفاره را بسیاری از علماء متعرض نشده اند گویا این امر نزد آنها مسلم بود.

در روایات متعددی که در مقام بیان هم بودند سخنی از کفاره نبوده است.

مضافا بر آن اگر در کفاره شک کنیم اصل برائت جاری می شود.

اما پانزدهمین تروک احرام امام قدس سره در این فرع می فرماید: الخامس عشر- التدهين و إن لم يكن فيه طيب، بل لا يجوز التدهين بالمطيب قبل الإحرام لو بقي طيبه إلى حين الإحرام، و لا بأس بالتدهين مع الاضطرار، و لا يأكل الدهن إن لم يكن فيه طيب، و لو كان في الدهن طيب فكفارته شاة حتى للمضطر به، و إلا فلا شي‌ء عليه.

امام قدس سره در این مسأله پنج فرع را بیان می کند.

فرع اول این است که تدهین حتی اگر با روغن معطر هم نباشد خود نوعی ترفه است که انسان باید در آن از آن اجتناب کند.

فرع دوم این است که حتی قبل از احرام هم نباید با روغن خوشبو که بویش تا زمان احرام باقی می ماند خود را تدهین کند.

فرع سوم این است که اگر اضطرار پدید آید اشکال ندارد که تدهین کند.

فرع چهارم این است که حتی نباید روغن را و لو خوشبو نباشد بخورد.

فرع پنجم این است که اگر روغن و کرم بوی خوش داشته باشد استعمال آن موجب دادن کفاره است که شاة می باشد و حتی اگر کسی مضطر باشد او هم باید کفاره بدهد. اگر بوی خوش نداشته باشد استعمال آن کفاره ندارد. (معنای این سخن این است که تدهین ذاتا کفاره ندارد و فقط بوی خوش است که مشکل زا می باشد و کفاره هم برای همان استعمال بوی خوش است.)

در مورد این مسأله یکسری مسائل مستحدثه وجود دارد مانند استعمال کرم، استعمال روغن به صورت افشره و اسپره و یا رفتن در وان حمامی که در آن روغن خوشبو است و امثال. ان شاء الله این مطالب را بحث خواهیم کرد.