موضوع: نهی/مناقشه مرحوم محقق خوئی /فرق بین امر ونهی

تا اینجا بحث در نقطه اول وبیان فرقی بین امر ونهی وبیان مناقشه درفرق بود، اما بحث در نقطه دوم (فرق اختلاف امر ونهی از ناحیه منتهی)

محقق خوئی بحث در نقطه دوم را دردو مقام مطرح می کند:مقام ثبوت ومقام اثبات[1]

مقام اول [2] یعنی اختلاف بین امر ونهی در مقام ثبوت:

به نظر محقق خوئی، هیچ فرقی بین امر ونهی درمقام ثبوت نیست، برای توضیح این مطلب نیاز به بیان مقدمه ای است:

مقدمه:اسماء اجناس برای دلالت بر ماهیت مهمله وضع شده اند، ماهیت مهمله آن است که هیچ یک از اعتبارات زائد ذات وذاتیات-اعتبارات زاید بر ذات ماهیت همان لا به شرط قسمی، وبشرط لا وبشرط شیئی است-درآن لحاط نشده است، برخلاف ماهیة لا بشرط مقسمی که یکی از آن اعتبارات ثلاث درآن لحاظ شده هست، چون ماهیت لا بشرط مقسمی، مجمع ومقسم برای آن اعتبارات ثلاث است،ولذا ماهیت مهمله فوق ماهیت لا بشرط مقسمی است ازحیث ابهام واهمال، وماهیت مهمله،کمال اند مباح را در ابهام واهمال دارد.

فرق بین اهمال واجمال: اجمال همان قاصر بودن دلیل از حیث دلالت بر کیفیَّت تشریع حکم بر موضوعش است مثل اینکه لفط مشترک باشد وقرینه مُعَیِّنه هم وجود نداشته باشد.

پس ازیک طرف:

طبیعت مهمله در خارج دارای افراد ومصادیقی است که طبیعت مهمله بر هریک ازآنها منطبیق می شود.

از طرف دوم: [3] نقیض وجودی، همان وجود است نه عدم همان وجود وعدم وجود دیگر و وجودهای دیگر مثلاً: نقیض الانسان رفع الانسان، نه رفع انسان ورفع چیز دیگر چون رفع الشیئی الآخر نقیض همان شیئ است نه نقیض الانسان.

محقق خوئی در مورد تناقض در ما نحن فیه با تناقض در منطق ، تذکری می دهند که خلط بین این دو نشود وآن اینکه:

در منطق ثابت شود که نقیض موجببه کلیة، سالبه جزئیة وبالعکس است ونقیض سالبه کلیة ، موجبه جزئیة وبالعکس است،این تاقض در منطق مربوط به مقام اثبات وصدق بین دو قضیة ودر کلام است،یعنی صدق یکی مستلزم کذب دیگری مثلاً صدق موجبه کلیة مستلزم کذب سالبه جزئیة وبالعکس است وصدق سالبه کلیة مستلزم کذب موجبه جزئیة است