موضوع: خطبه حضرت زهراء(س)/قبض روح پیامبر(ص) /درآمدفدک

موضوع: شرح خطبه فدکیه

الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین و اللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین.

بخشش باغ عوالی و فدک به حضرت زهرا (سلام الله علیها)

متن خطبه حضرت زهرا (سلام الله علیها) در مسجد النبی به مناسبت غصب فدک ایراد شده است. مرحوم شهید آیت اللّه سید عبد الحسین دستغیب در شرح خطبه حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) به نام «بندگی راز آفرینش» می ‌نویسد: فدک و عوالی را که در شرق مدینه قرار دارد خداوند به وسیله پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به حضرت زهرا (سلام الله علیها) دادند که در اثر مصالحه با یهود خیبر به تصرف حضرت در آمد و احدی از مسلمانان در آن حق و سهمی نداشت و سرزمین عوالی نیز که مال شخص مخریق یهودی بود و خودش آمد و مسلمان شد و هنگامی بود که جنگ احد در سال سوم هجری شروع شده بود گفت: یا رسول الّله! می خواهم به جبهه جنگ اُحُد بروم و کشته شوم و عوالی را به شما تقدیم می نمایم. و همین طور هم که دلش می خواست شد و در جبهه جنگ به شهادت رسید و بهشتی شد و به نقل عطیّه، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بعداز دستور خداوند که فرمود: ﴿وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا﴾[1] فرمود: از جبرئیل پرسیدم مراد از ذی القربی کیست؟ جبرئیل گفت: زهرا (سلام الله علیها). پیامبر (صلی الله علیه و آله) هم آن را تسلیم حضرت زهرا (سلام الله علیها) نمود و ملک حضرت شد.[2]

درآمد فدک برای فقرا

فدک و سرزمین عوالی، درآمد سرشاری داشتند. در تواریخ، درآمد سالیانه فدک را ۷۰ هزار دینار یا ۲۴ هزار دینار نوشته‌اند که کنایه از زیادتی آن است و ممکن است از این مبلغ هم به مراتب بیشتر بوده. به هر حال زهرا (سلام الله علیها) فدک را در تصرف داشت و عامل ها و کارمندانش مال الاجاره اش را می ‌آوردند حضرت زهرا (سلام الله علیها) هم بین فقرای مدینه تقسیم می‌کرد اما خودش از آن استفاده نمی‌کرد و چادری با دوازده وصله به تن داشت.

چادردوازده وصله حضرت زهرا(س)

سلمان گفت:" زهرا را دیدم که دوازده جای چادر او وصله داشت که گریه ام گرفت."حضرت زهرا(س) با آن درآمد زیاد فدک و باغ عوالی، خودش با فقیرترین زنان مدینه یکنواخت زندگی می کرد که هیچ فقیری ناراحت نباشد بلکه وضع دختر پیامبر را از خودش بدتر یا مانند خودش ببیند.

می گویند: حضرت زهرا (سلام الله علیها) درباره فرش خانه اش به سلمان فرمود: گوسفندی کشتیم، پوستش را به عنوان فرش،شب ها زیر بدن حسن و حسین (سلام الله علیهما) می اندازم.

بله حضرت زهرا (سلام الله علیها) فدک را می‌ خواهد، چون مهم است اما نه برای خودش بلکه برای این که در راه خدا صرف کند و از طرفی اتمام حجت کند در دفاع از حق.

حاتم بخشی خلیفه سوم

فدکی را که بعداً خلیفه سوم، عثمان، همراه با باغ عوالی با این همه عایداتش به مروان حکم داد که پیامبر اکرم (صلی الله عیه و آله) او را لعن و نفرین و تبعید نمود. فدکی که طبق وصیت نامه حضرت زهرا (سلام الله علیها) باید تولیت آن همراه با باغ عوالی در دست معصوم و امامان از نسل امام حسین (علیهم السلام) باشد که به مصارف خیر و رضای خدا برسد.[3]

قبض روح پیامبر (صلی الله علیه و آله) به اختیار خود و راحتی از رنج دنیا

به این قسمت خطبه رسیدیم که حضرت زهرا (سلام الله علیها) می‌فرمایند: «و قام في الناس بالهداية»،[4] پیامبر در میان مردم به هدایت و راهنمایی برخاست. «باء» برای مصاحبت و همراهی است. «ثم قبضه الّله إليه قبض رأفة واختيار، و رغبة و إيثار».[5]

در کلمه اختیار، دو احتمال است. 1- خداوند مرگ پیامبر (صلی الله علیه و آله) را اختیار کرد 2- پیامبر به اختیار و اجازه خودش قبض روح شد با این که عزرائیل از هیچ کس اجازه نمی گیرد فقط از پیامبر (صلی الله علیه و آله) اجازه گرفت و پیامبر خودش مرگ را برگزید «فمحمد صلى اللّه عليه وآله من تعب هذه الدار في راحة».[6]