موضوع: فقه کاربردی/ روش های فقه کاربردی/ اختیارات و ولایت مطلقه فقیه/ اختیارات حکومتی ولی فقیه/اختیار اجرای حدود در عصر غیبت

آیا در زمان غیبت اختیار اجرای حدود که از اختیارات امام معصوم است ولی فقیه در عصر غیبت دارد؟ مشهور فقها می گویند به خصوص مشهور بین فقهای معاصر ولی فقیه چنین اختیاری را دارد. به چهار دلیل بر آن استدلال شده است.

دلیل قرآنی- مرحوم سید شفتی که در اصفهان اقامه حدود می کرد و گفته شده صد و بیست نفر را اعدام کرده است. شخصی را به جرم لواط خواستند اعدام کنند کسی حاضر بر اجرای آن نشد خودش حد را اجرا کرد و نماز میت هم بر آن اقامه کرد کتابی بنام اقامة الحدود دارد که استدلال می کند ولی فقیه می تواند حد را اجرا کند آیات را بر سه طایفه کرده اند.

یک طایفه –یقین داریم اختصاص به زمان پیامبر دارد شامل زمان های دیگر نیست. مانند آیه زیر

المجادلة ، الجزء 28، الصفحة: 544، الآية: 12

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً ذلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ أَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾[1]

الحجرات‌ ، الجزء 26، الصفحة: 515، الآية: 2

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَ لاَ تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَ أَنْتُمْ لاَ تَشْعُرُونَ﴾[2]

صدای خود را بالاتر از صدای پیامبر بلند نکیند. البته بعید نیست آیه را به بعد از پیامبر سرایت داد چون زنده و مرده پیامبر همانند هستند. شامل کلام عادی و صلوات فرستادن می شود. ولی به دلیل روایات اذان می تواند گفت تخصیص خورده است. اما ظاهر آیه اختصاص به زمان پیامبر اکرم دارد.

طایفه دوم- آیاتی که اختصاص به پیامبر ندارد شامل زمان پیامبر و غیر زمان پیامبر می شود مانند

المائدة ، الجزء 6، الصفحة: 114، الآية: 38

﴿وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا جَزَاءً بِمَا كَسَبَا نَكَالاً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾[3]

این آیه شریفه اختصاص به زمان پیامبر ندارد حکم سارق و زانی اختصاص به زمان پیامبر ندارد. اینکه در این آیه اول سارق را ذکر می کند و در آیه زنا اول زانیه را ذکر می کند، سرقت کار خشن است و معمولا از ناحیه مرد ها مدیریت می شود و آلودگی زنا معمولا از طرف زن است. اگر زن پوشش خود را در برابر نامحرم رعایت کند و جلوه گری نکند زمینه فساد زنا فراهم نمی شود

الإسراء ، الجزء 15، الصفحة: 285، الآية: 33

﴿وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَاناً فَلاَ يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُوراً﴾[4]

در این آیه نیز قید ندارد که بگوید اختصاص به زمان پیامبر دارد.

آل‌عمران‌ ، الجزء 4، الصفحة: 62، الآية: 97

﴿وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ﴾[5]

الطلاق‌ ، الجزء 28، الصفحة: 558، الآية: 2

﴿وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً﴾[6] ﴿وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدْراً﴾[7]

طایفه سوم- آیاتی اختلاف است که مختص به مشافهین هستند یا اعم از آن است

البقرة ، الجزء 3، الصفحة: 48، الآية: 282

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَدَايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَ لْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ﴾[8]

البته تردیدی نیست که این آیات اختصاص به مشافهین ندارد این آیات بخشی از آیات قرآن است که شامل مشافهین و غیر مشافهین است

محور بحث آیات حدود است مانند آیات طایفه دوم( السارق و السارقه و الزانیه و الزانی) که اختصاصی به زمان پیامبر ندارد.

آیا در زمان غیبت این حدود باید اجرا شود؟ تردیدی نیست که در زمان غیبت باید حدود اجرا شود.

این آیا اصل حکم را گفته است و مجری را نیز گفته است به این دلیل که خطابات آیا انصراف به ممثل جامعه که حاکم است و آنکه حکومتش مشروعیت دارد مانند حکومت پیامبر و امامان معصوم و حکومت ولی فقیه مشروعیت دارد. ادله مشروعیت حکومت ولی فقیه را در گذشته بیان کردیم. کسانی که هم نپذیرفته اند- ادله آنها می آوریم- به این دلیل روایاتی که جمعه و جهاد و اجرای حدود امام را می خواهد که در نظر آنها مراد از امام، امام معصوم است.

بنابراین«فاجلدوا» انصراف به نماینده جامعه دارد که در فقه امامیه باید ولی فقیه باشد و نزد اهل سنت هر حاکمی می تواند نماینده باشد. بنابراین اگر هیچ دلیل نداشته باشیم و دست ما از روایات و عقل و اجماع کوتاه بود از آیات می تواند استفاده از اختیارات ولی فقیه اجرای حدود الهی است. در زمان ما حکم اجرای حد به اذن حکم ولی فقیه است چون قاضی با اذن رئیس قوه قضائیه و او نیز ماذون و منصوب از طرف ولی فقیه است.