موضوع بحث :بررسی قسم اول از عبادات مکروهه

اشكال به توجیه دوم در قسم اول

 الامر بالشيء يقتضي النهي عن ضده، تنها حزازت شيئي موجب فساد نمي شود بلكه گاه خود نهي دلالت بر حزازت موجب فساد است از باب الامر بالشيئ يقتضي النهي عن ضده البته اگر تمسك به امر ترتبي كنيم بحث ديگري است و الآن بحث ما در امر اولي است.

تطبيق بر ما نحن فيه

 امر به ترك صوم در روز عاشورا شده و مقتضي نهي از ضدش است كه فعل الصوم باشد كه حرام ومنهي عنه است و لذا صوم عاشورا حرام است.

پاسخ

 اين در امر و نهي الزامي است ولي در امر و نهي استحبابي چنين نيست و نتيجه اش كراهت مي شود در مستحبات فقط فعلش مستحب است و ديگر تركش مستحب نيست و فقط در صوم عاشورا و صوم عرفه اتفاق افتاده است كه هم فعلش و هم تركش مستحب است.

اشكال محقق نائيني ره

 اگر چنين باشد امر دائر بين طلب محال و تكليف به غير مقدور است.

 زيرا اگر فعل مستحب باشد و تركش هم مستحب باشد بحث غير الزامي است حال اينكه شارع بحث به فعل و ترك مي كند يا بحث به تخيير است كه تحصيل حاصل است و يا تخيير الزامي است تكليف به غير مقدور است.

 و اگر ترتبي بخواهيد بگوئيد، مي گوئيم امر ترتبي بين نقيضان نيست.

 بايد گفت تزاحم بين مستحبات در اينجا تطبيق پيدا نمي كند.

 در سه مورد با ملاك نمي توان مسأله را حل كرد:

متناقضان مثل فعل و ترك ضدان لا ثالث لهما مثل حركت و سكون متلازمين در وجود

پاسخ آيت الله خوئي ره

 كبراي بحث قبول است ولي اگر متضادان، ثالث داشتند مطلب شما قابل قبول نيست .

 حال مي گوئيم صوم عبارت از امساك همراه با نيت تقرب است و ترك صوم عاشورا به افطار است لا مع النية تا عنوان مخالفت با بني اميه حاصل شود و لذا نياز به ابراز اين مخالفت با افطار دارد. و بدین ترتیب، امساك لا مع النية، وجه ثالث برای فعل و ترك صوم است و لذا انسان مي تواند هر دو را ترك كند و آن گونه نيست كه انسان بايد يكي از دو طرف ضدان را انجام دهد تا تحصيل حاصل شود.

راه حل محقق نائینی ره

 آنچه در عبادات مكروهه واقع شده كراهت تعبّد به عبادت است.