درس خارج اصول استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: ملازمات عقلیّه/ غیر مستقلّات عقلیّه/ مسئله دوّم: مسأله مقدّمه واجب

نظریّه سوّم:

نظریّه محقّق قمی: اگر واجب غیری، اصلی باشد (وجوب آن از خطاب مستقلّ استفاده شود مثل وجوب وضوء که از فاغسلوا وجوهکم استفاده می‌شود) استحقاق ثواب در بین است. و اگر واجب غیری، تبعی باشد (وجوب آن بالتبع از کلام فهمیده می‌شود مثل وجوب مشی الی السّوق که از اشتر اللّحم استفاده می‌شود) استحقاق ثواب در بین نیست.

توجّه باشد که محقّق قمی در واجب نفسی نیز قائل به این تفصیل است. بنابراین، اگر واجب، اصلی باشد استحقاق ثواب در بین است مطلقا (واجب نفسی و غیری) و اگر واجب، تبعی باشد استحقاق ثواب در بین نیست مطلقا.

نظریّه چهارم:

نظریّه محقّق نائینی: اگر واجب غیری به قصد توصّل به واجب نفسی انجام شود، استحقاق ثواب در بین است و اگر به این قصد نباشد، استحقاق ثواب در بین نیست.

توجّه باشد که ثواب واجب غیری در صورت انجام واجب غیری به قصد توصّل، همان ثواب انجام واجب نفسی است یعنی ثواب واجب نفسی در صورت انجام مقدّمه به قصد توصّل، زیاد می‌شود. بنابراین، انجام مقدّمه با قصد توصّل و انجام ذی المقدّمه معاً موجب استحقاق ثواب واحد زائد است که اصل ثواب به خاطر خود واجب نفسی و زیادت ثواب به خاطر انجام مقدّمه با قصد توصّل است.