درس خارج اصول استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: ملازمات عقلیّه/ غیر مستقلّات عقلیّه/ مسئله اوّل: اجزاء

اقول:

روایات کثیره دلالت دارند بر اینکه قضاء در خارج از وقت واجب نیست. از جمله‌ی روایات، دو روایت زیر است.

الف: صحیحه‌ی زرارة از احدهما علیهما السّلام.

قال: اذا لم یجد ....... فاذا وجد الماء فلا قضاء علیه و لیتوضّ لما یستقبل. (کافی طبع اسلامیّه ج۳ ص۶۳).

ب: ‌صحیحه یعقوب بن یقطین از ابی الحسن علیه السّلام.

قال: سألت ابا الحسن علیه السّلام ....... فان مضی الوقت فلا اعادة علیه. (تهذیب تحقیق خرسان ج۱ ص۱۹۳).

نکته:

بحث اجزاء و عدم اجزاء مأمور به اضطراری از مأمور به واقعیّ اوّلی، در دو باب مطرح می‌شود.

الف: باب تیمّم.ب: باب غیر تیمّم. مثل انجام عبادات بر خلاف مذهب بخاطر تقیّه.

برای حکم کردن به اجزاء و یا عدم اجزاء باید دلیل مأمور به اضطراری در هر دو باب با دقّت ملاحظه شود و مرجع در صورت عدم دلیل، اصل عملی است.

مقام سوّم: اجزاء و یا عدم اجزاء مأمور به ظاهری از مأمور به واقعیّ اوّلی.

مقدّمه: امر ظاهری و یا حکم ظاهری دو اصطلاح دارد.

الف: حکم ظاهری به حکمی گفته می‌شود که از اصل عملی بدست می‌آید. در مقابل، حکم واقعی به حکمی گفته می‌شود که از اماره (دلیل اجتهادی) بدست می‌آید.

ب: حکم ظاهری به حکمی گفته می‌شود که از اماره و یا اصل عملی بدست می‌آید. در مقابل، حکم واقعی به حکمی گفته می‌شود که در لوح محفوظ الهی، وجود دارد. این اصطلاح، اعمّ از اصطلاح اوّل است و همین اصطلاح دوّم مورد بحث در مسأله اجزاء است. (مطارح الانظار طبع قدیم ص۲۲).

بنابراین، حکم ظاهری یا مستفاد از اماره و یا مستفاد از اصل عملی است و علی ایّ تقدیرٍ، کشف خلاف یا بواسطه‌ی قطع و یا بواسطه‌ی اماره معتبره است.

پس در مقام سوّم، چهار جهت بحث وجود دارد.

آدرس جلسه بعد:

کفایه ج۱ ص۱۳۳. و هذا بخلاف ما کان منها بلسان انّه ما هو الشّرط ......... ثمّ انّ هذا کلّه.