درس خارج اصول استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: ملازمات عقلیّه/ مستقلّات عقلیّه/ درباره کبرای مستقلّات عقلیّه

دلیل دوّم:

صغریٰ: اگر بین حکم عقل و حکم شارع ملازمه باشد، لازمه‌اش امور اربعه است:

الف: قبل از بعثت رسل، تکلیف ثابت باشد. چون قبل از بعثت، حکم عقل و بالتّبع حکم شارع وجود دارد و با وجود حکم شارع، تکلیف ثابت است.

ب: معرّف حلال و حرام، عقل نیز باشد.

ج: در احکام عقلیّه، ثواب ثابت باشد. چون در صورت ملازمه، احکام عقل همان احکام شارع است.

د: احتجاج خداوند بر عباد بواسطه‌ی عقل صحیح باشد.

کبریٰ: و اللّوازم باطلة.

امّا لازم اوّل: مستفاد از روایات این است که تکلیف منحصراً بعد از بعثت، ثابت است. در روایت از رسول اکرم ص آمده است: و ابتعث فیهم النبیّین مبشّرین و منذرین لیهلک من هلک عن بیّنة و یحیی من حیّ عن بیّنة و لیعقل العباد عن ربّهم ما جهلوه ...... (توحید مرحوم صدوق ص۴۵).

امّا لازم دوّم: مستفاد از روایات این است که مبیّن، منحصراً حجّتی از طرف خداوند است. در روایت از ابی عبد الله علیه السّلام آمده است: ما زالت الارض الّا و لله فیها الحجّة یعرّف الحلال و الحرام و یدعو الناس الی سبیل الله. (کافی طبع اسلامیّه ج۱ ص۱۷۸).

امّا لازم سوّم: مستفاد از روایات این است که ثواب منحصراً در صورتی است که اعمال با راهنمائی ولیّ الله باشد. در روایت از امام باقر علیه السّلام آمده است: اما لو انّ رجلا قام لیله و صام نهاره و تصدّق بجمیع ماله و حجّ جمیع دهره و لم یعرف ولایة ولیّ الله فیوالیه و یکون جمیع اعماله بدلالته الیه ما کان له علی الله جلّ و عزّ حقّ فی ثوابه ....... (کافی طبع اسلامیّه ج۲ ص۱۹).

امّا لازم چهارم: مستفاد از روایات این است که احتجاج خداوند بر عباد منحصراً بواسطه‌ی ارسال رسل و انزال کتب است. در روایت از ابی عبد الله علیه السّلام آمده است: انّ الله یحتج علی العباد بما آتاهم و عرّفهم ثمّ ارسل علیهم رسولا و انزل علیهم الکتاب ........ (کافی طبع اسلامیّه ج۱ ص۱۶۴).

نتیجه: فالملزوم مثله. (مطارح الانظار طبع قدیم ص۲۴۳، فصول ص۳۴۳).

اقول:

جواب از دلیل، واضح است. تفکّر حتی تعرف.