موضوع: بررسی سیاستهای ۱۶گانه رهبری درباره خانواده، اهداف تشکیل و اهداف نظام خانواده، ضرورت آن و نقش آن در سیاست‌گذاری، دقت‌های اعمال شده در سیاست‌های ابلاغی از ناحیه مقام معظم رهبری در مورد خانواده

خلاصه: در بحث مبانی فقه خانواده به سیاستهای 16 گانه رهبری در زمینه خانواده رسیدیم و ۱۲ محور را مورد مطالعه و دقت قرار دادیم.

محور سیزدهم از سیاست‌های شانزده‌گانه مقام معظم رهبری در زمینه خانواده:

«پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و عوامل تزلزل نهاد خانواده به‌ ویژه موضوع طلاق و جبران آسیب‌های ناشی از آن با شناسایی مستمر عوامل طلاق و فروپاشی خانواده و فرهنگ‌سازی کراهت طلاق».

نکات محور سیزدهم

در این محور چند مطلب مهم طرح شده که نشان‌ دهنده آن نگاه جامع به بحث آسیب‌ها و شناخت آن‌هاست:

    1. در این محور کلیه آسیب‌های اجتماعی و عوامل تزلزل را مطرح کرده‌اند و این کاری است مهم که باید در هر کاری انجام بگیرد. یکی از این‌آسیب‌ها طلاق است طلاق مشکلی جدی در جوامع بشری به وجود می‌آورد و اگر آمار آن نسبت به ازدواج زیاد باشد برای جامعه بحران ایجاد می‌کند.

    2. یک مرحله شناخت آسیب‌ها است و مرحله بعد پیشگیری است، جلوگیری از آسیب زمانی است که کلیه عوامل تزلزل یا فروپاشی شناسایی شوند و برای آسیب‌ها برنامه‌های لازم پیش‌بینی شوند.

‌تزلزل و فروپاشی هر دو آسیب است. در صورتی که زن و مرد فرزند دارند با طلاق مشکل تربیت و نگه‌داری او مشکلات جدی به وجود می‌آورد. مقام معظم رهبری بر روی پیشگیری تأکید دارند که تمام توان باید معطوف بر جلوگیری از طلاق شود.

    3. مورد بعدی که تأکید شده جبران آسیب‌ها است که در صورت بروز آسیب باید جبران شود، شناسایی مستمر یعنی به روز بودن و توجه به همه عوامل تأثیر گذار در خانواده‌ها.

    4. فرهنگ سازی کراهت طلاق. بحث طلاق از پدیده‌های خطرناک جامعه است و می‌تواند علامت خطری برای جامعه باشد. در قدیم وقتی دختر را شوهر می‌دادند به او می‌گفتند که با لباس سفید می‌روی، با لباس سفید هم از آن خانه خارج می‌شوی، این کلام به زن می‌فهماند که تا می‌تواند باید سازگار باشد، لازمه این نوع زندگی فرهنگ‌سازی برای قناعت و سازش و صبر بر مشکلات زندگی است.

در محور 13 که موضوع آن آسیب‌های اجتماعی است و چگونگی برخورد با آسیب ها ابتدا روی شناسایی آسیب‌ها و علل آن تأکید دارد، جبران تحولات ناشی از آسیب‌ها بر خانواده‌ها از موارد مورد تأکید است. بحث فرهنگ‌سازی کراهت طلاق نیازمند نظام مشاوره در قبل و حین و پس از ازدواج است، در محور دهم به این نکته اشاره شد که در پیشگیری نقش مهمی دارد.

گاهی می‌بینیم که سهمیه بندی لاستیک ماشین چه مقدار بر طلاق رانندگان تأثیر گذار است که کم کردن سهمیه آن باعث استفاده از لاستیک نامرغوب به خاطر ضعف در خرید، باعث تصادفات زیادی می‌شود و در پی آن رفتن به زندان و دوری از خانواده که تأثیر زیادی بر جدایی از همسران داشته است.

محور چهاردهم از سیاست‌های شانزده‌گانه مقام معظم رهبری در زمینه خانواده:

«حمایت حقوقی، اقتصادی و فرهنگی از خانواده‌های با سرپرستی زنان و تشویق و تسهیل ازدواج آنان»

در این محور دو موضوع اشاره شده:

الف- خانواده‌ای که پدر را از دست‌داده‌ به علت طلاق و یا مرگ، این خانواده تحت سرپرستی زن و مادر قرار می‌گیرد، باید برای پیگیری حقوق معنوی و اقتصادی این خانواده تلاش شود و با حمایت ویژه از لحاظ اقتصادی و فرهنگی به آن‌ها کمک شود.

ب- بخش مادی از نیاز به پدر را می‌توان جبران کرد ولی بُعد حضور پدر را با فرهنگ‌سازی و تسهیل راه ازدواج مجدد باید فراهم کرد؛ چرا که با عدم حضور پدر بعضی از زنان به مشکلات روحی و روانی مبتلا می‌شوند، و تنها راه درمان آن حضور شوهر است.

خود زنان و فرزندانشان باید آمادگی پیدا کنند، این نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و بحث آموزش و مشاوره نقش خودش را نشان می‌دهد.

محور پانزدهم از سیاست‌های شانزده‌گانه مقام معظم رهبری در زمینه خانواده:

«اتخاذ روش‌های حمایتی و تشویقی مناسب برای تکریم سالمندان در خانواده و تقویت مراقبت‌های جسمی و روحی و عاطفی از آنان».

سالمندان سرمایه جامعه هستند و متأسفانه یک نگاه منفی به آن‌ها هست و بعضی فرزندان سالمندان خود را از خانه به جامعه طرد می‌کنند؛ طرد سالمندان از خانه ضایعات فراوان دارد.

اگر خانواده‌ها سالمندان را همراه خود کنند می‌توانند از تجربیات آن‌ها استفاده کنند و در مقابل مراقبت جسمی و روحی و عاطفی که در شرایط خاص به سر می‌برند را به عهده بگیرند، در حالی که با کنار رفتن از خانواده و دور شدن از این جامعه کوچک ممکن است گرفتار افسردگی شوند. همراه کردن سالمندان با خانواده احتیاج به فرهنگ سازی و تشویق خانواده ها دارد و باید توان مراقبت جسمی و روحی و عاطفی برای خانواده فراهم شود.

جامعه و دولت می‌تواند روش‌های تشویقی ایجاد کند، در مقابل این بار و هزینه از دوش دولت بابت مراقبت از سالمندان کم می‌شود و به جای جمع کردن آن‌ها در یک جا همراهی آن‌ها با خانواده‌ها باعث افزایش امید به زندگی در سالمندان می‌شود. ارتباط روحی و عاطفی با فرزندان و نوه‌ها باعث ایجاد نشاط در خانواده می‌شود در این خانواده سالمند و فرزندان و نوه‌ها از یکدیگر بهره‌مند می‌شوند؛ این مسأله نیاز به فرهنگ‌سازی برای خانوادهها دارد.

این مجموعه‌ از سیاست‌ها به درون خانواده و ابعاد خانواده توجه ویژه داشته لذا جای دارد کار علمی و عملی درتحقق این سیاست‌ها شود و راهکارهای عملی مناسب شرایط روز مطرح شود. این سیاست‌ها با توجه ویژه به خانواده می‌تواند پایه گذار نظام نوینی در نظام اجتماعی و خانواده شود.