98/10/18
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: حیات نباتی /مسائل پزشکی /مسائل مستحدثه
خلاصه مباحث گذشته:بحث ما در مسائل مربوط به حرمت لمس و نظر به پایان رسید.
یکی از مسائل مهم مربوط به مسائل پزشکی بحث حیات نباتی است. این مسأله اهمیتش از بحث مرگ مغزی کمتر نیست. مرحوم تبریزی متعرض این بحث نشده است و بحث مرگ مغزی را مطرح کرده است ولی ما عمده مسائل مرگ مغزی را در المبسوط بیان کرده ایم و به همین جهت دوباره اینجا مطرح نمی کنیم.
مراد از حیات نباتی این است که مغز از ناحیه ادراک و شعور تعطیل شده باشد. فرق حیات نباتی با مرگ مغزی این است که در مرگ مغزی علاوه بر این که ادراک و شعور از بین رفته است و امیدی به بازگشت نیست، نبض و قلب نیز از حرکت ایستاده اند و حرکت طبیعی ندارند بلکه به وسیله دستگاه کار می کنند. ولی در مورد حیات نباتی نبض و قلب کار می کنند و حرکت آنها منوط به دستگاه نیست.
در حیات نباتی می گویند که ساقه های مغز هنوز نمرده اند و خون رسانی به وسیله این ساقه ها به مغز شکل می گیرد ولی مغز ادراک و شعور ندارد ولی در مرگ مغزی ساقه های مغز خشک شده و خون رسانی توسط آنها صورت نمی گیرد. در نتیجه مرتبه مرگ مغزی پایین تر از حیات نباتی است.
حرکت بدن در حیات نباتی مانند حرکت هایی است که بعد از سر بریدن حیوان و حتی بعد از قطعه قطعه کردن گوشت، گاهی یک حرکت کوچک نبض مانندی، صورت می گیرد که حرکت نباتی به آن تشبیه می شود.
در مورد حیات نباتی مسائلی وجود دارد که فقه باید پاسخگوی آنها باشد.
1. آیا حفظ حیات کسی که به این مرحله رسیده واجب است؟ ممکن است حفظ حیات او هزینه هایی سنگین داشته باشد.
2. آیا شخص می تواند خودش را به این وضع در بیاورد؟ این حالت مرگ نیست که به وسیله ادله خودکشی حرمت داشته باشد ممکن است گفته شود نهایت دلیل بر حرمتش تضرر به نفس است که این غیر از خودکشی است.
3. آیا ازاله‌ی این حیات جایز است یعنی می توان کسی را که به این مرحله رسیده است را به قتل رساند؟
4. آیا در زمانی که این حیات نباتی وجود دارد اخذ اعضای این شخص جایز است؟
5. آیا در ازاله حیات نباتی و یا اخذ اعضاء، قصاص وجود دارد؟