موضوع: لا یتصور المعلول بدون تصور علته لان کل مرتبه من مراتب
الوجود مرتبه لا یتعداها
1:
لکل معلول مرتبه من الوجود لا ینتعداها لاستحاله کون المعلول فی مرتبه
العله او متقدما علیها
2:
واذا کان لکل معلول مرتبه من الوجود لا یتعداها فکونه فی تلک المرتبه
مقوما له
3:
واذا کان کونه فی تلک المرتبه من مقوماته امتنع تصوره من دون تصورکونه
فی تلک المرتبه، لاستحاله تصور الشیئ من دون تصور مقوماته
4:
واذا امتنع تصوره من دون تصور کونه فی تلک المرتبه امتنع تصوره من دون تصور
ماقبله مثلا وقتی میگوییم شخصی امام جماعت است خودش
نمیتواند ماموم هم باشد فان مرتبه المعلول لا تتصور فان مرتبه المعلول لا
تتصور الا بتصور ما قبله الذی هوعلته ولا یعقل للشیئ مرتبه الا
بعد ملاحظته بمفرده پس باید مرتبه اش را بفهمی پس باید ما قبلش را
بفهمی چون بحث معلول است نه عله
5:
واذا امتنع تصوره من دون تصور ما قبله، امتنع تصوره من دون تصور علته لان ما قبله
لیس الا علته
اذن یمتنع
تصور المعلول من دون تصور علته
تبصرتان:
الاول:
الف:محل
الکلام تصور ذات المعلول لا المعلول بما هو معلول ای لیس الکلام
فی تصور معلولیه المعلول والا لم یکن فی ذلک فرق
بین العله وبین المعلول فان العله والمعلول متضایفان اگر
تضایف بود که میگفت ودو کلمه تمام میکردبلکه بحث در مقام رتبه
است واین بحث را غیر از وجود رابط میداند
ب:
هذا الدلیل لا یتوقف علی مبانی الاخوند فلو تم
[1]لاثبت
المدعی حتی علی مبنی المشائین والااشراقیین
کاری به وجود رابط ندارد لان قوام الدلیل بمسئله مرتبه المعلول
وهی من ضروریات المعلولیه عند الکل
وفیه
اولا: ان المقدمه الثانیه ممنوعه لان المقوم للشیئ هو ما لا
یوجد الشیئ بدونه وینقسم الی
1:ما
یسمی مقوم الماهیه او الحقیقه وهو ما یکون جزا
للشیئ کالجنس والفصل
2:
ما یسمی مقوم الوجود وهو ما لا یکون جزءا للشیئ
مثلا
صوره جزء حقیقه ماده نیست اما در وجود بدون ان نمیشود بل لا
یوجد الشیئ بدونه کالصوره للهیولی (شرح حکمه الاشراق
شهرزوئی صفحه 157)
واضح
ان کون المعلول بعد مرتبه العله لیس مقوما للمعلول بشیئ من
القسمین اذ لیس جزءا للمعلول ولا عله لوجود المعلول وانما هو لازم من
لوازم المعلول
درست
است که لازم مثل مقوم وذاتی است اما خود شما در منطق گفتید این
متاخر است
ثانیا:
انه سلمنا کونه مقوما لکن المقوم اعم من القسم الا.ول والثانی والذی
لا یتصور الشیئ بدونه هو القسم الاول والاثبات العام لا
یکفی لاثبات الخاص