موضوع: دلیل
اخر علی عدم تعلق الجعل بالماهیه
الجعل لایتعلق بالماهیه لان لازم الماهیه
اعتباری.
المشهور
ان الازم علی ثلاثه اقسام:
لازم
الوجود الخارجی کالحراره للنار.
لازم
الوجود الذهنی کالحکایه للمفهوم(این حکایه ذاتی
مفهوم است و ذاتی باب برهان است) وکالکلیه له عند الاخوند.
لازم
الماهیه کالامکان للماهیات الممکنه
ولازم
الماهیه اعتباری( برا اینکه لازم ماهیه من حیث
هی اعتباری است).
وبعد
هاتین المقدمتین نقول:
1 کل من
یری تعلق الجعل بالماهیه یری الوجود اعتباری.
2 ولو کان
الوجود اعتباریا لکانت العلیه والمعلولیه بین
الماهیات کما یقوله القائلون باصاله الماهیه.
3 ولو
کانت العلیه والمعلولیه بین الماهیات لکانت
المعالیل کلها لوازم للماهیه لان المعلول لازم للعله.
4 ولو
کانت المعالیل لوازم للماهیات، لکانت الموجودات الممکنه کلها امور
اعتباریا لان کل معلول ممکن.
لکن
التالی باطل لانا نعلم بالضروره بوجود موجودات حقیقیه
[1]طريق آخرالقائلون بالجاعلية و
المجعولية بين الماهيات يلزم عليهم كون الممكنات أمورا اعتبارية لكون الوجود أمرا
اعتباريا عندهم فليس المؤثر و المتأثر في سلسلة الممكنات إلا نفس ماهياتها بدون
اعتبار الوجود فيلزم كون المجعولاتالحكمة المتعالية فى
الاسفار العقلية الاربعة، ج1، ص: 411و خصوصا ما سوى المجعول الأول[2]لوازم الماهيات و لازم الماهية عندهم اعتباري محض ليس له تحقق أصلا تأمل.
[1] اشکال اگرماهیه را
اعتباری ندانند لازم ماهیه هم اعتباری نیست
جواب:استاد اشکال را قبول کردند و
فرمودند منظور از تامل اخر کلام اخوند،گویا همین است.
[2] ( 1) فإنه لازم الوجود حيث لا
ماهية للواجب تعالى على قول محققيهم و إنما كان لازم الماهية اعتباريا لأنه يلزمها
مع قطع النظر عن وجوبها و عن جاعلها و الماهية بهذا الاعتبار اعتباري عقلا و
اتفاقا فلازمها أولى بالاعتبارية، س ره.