درس اسفار استاد فیاضی

83/11/11

بسم الله الرحمن الرحیم

 السفر الأول/ المسلک الأول/المرحلة الأولی/ المنهج الثانی/ الفصل الأول/ بداهت تصوری مواد ثلاث/ دلیل بر اینکه هر مفهوم عامی بدیهی است/ ج1/ ص 84
 دلیل بر اینکه هر مفهوم عامی بدیهی است
 کل مفهوم عام بدیهی = العموم من ملاکات بداهة التصور لأنه: (این مطلب دو استدلال دارد که یکی را اینجا ذکر می کنیم و یکی بعدا می آید. )
  1. لا ریب فی وجود تصورات بدیهیة بالوجدان. («لاریب» هنگامی می آید که وجدانی باشد)
  2. و کل تصور بدیهی اما هو نفس المفهوم العام او غیره.
  3. و علی الشقین یثبت المطلوب؛ اما الاول فواضح. و اما الثانی، فلانه مندرج تحت المفهوم العام
  4. و اذا کان مندرجا تحته، کان المفهوم العام مأخوذا فیه.
  5. و اذا کان العام مأخوذا فی البدیهی، کان بدیهیا؛ مفهوم عام، یعنی مفهومی که یصدق علی کل شیئ. لانه لو کان المرکب نظریا، کان المرکب منه نظریا بالأولویة.
 اشکالات استاد فیاضی
 و فیه
 أولا: ان اندراج الخاص فی العام لا یستلزم أخذ مفهوم العام فی مفهوم الخاص.
 (مفهوم وجود أعم از قرمزی است اما در مفهوم قرمزی وجود مأخوذ نیست.)
 و ثانیا: (مفهوم ممکن است بدیهی باشد اما به دلیل رسمش اما حدش نظری باشد و آن عام نظری باشد. پس مجرد بداهت تصور خاص، دلیل نمی شود، عامی که خاص تحت آن است، بدیهی باشد.)
 و ثالثا: (اشکالی صغروی وارد است. وجوب و امکان و امتناع به دلیل عام بودن بدیهی دانسته شده اند. در حالیکه این سه مفهوم عام نیستند زیرا منظور از وجوب، وجوب ذاتی است که فقط بر خدا صدق می کند. همینطور علیت و وحدت. )
 (در نظر ما استاد فیاضی علت بداهت یکی از سه چیز است: وجدان، حس، انتزاع)
 اگر بخواهیم برخی از مواد ثلاث را تعریف کنیم، خوب است، وجوب را بدیهی بدانیم، و سپس بقیه را با آن تعریف کنیم؛ وجوب را انتخاب کردیم، چون وجوب تأکد الوجود است، و وجود اعرف از عدم است، و در تعریف امکان می گوئیم: عدم وجوب شیئ من الطرفین وجود و عدم ، و در تعریف امتناع می گوئیم: وجوب العدم.