السفر الأول/ المسلک الأول/المرحلة الأولی/ المنهج الأول/ الفصل التاسع/ تمهید سوم که رابطی داری دو معنا است/ج1/ ص 78 و 79

 تمهید سوم

 وجود رابطی در منطق و فلسفه به دو معنا به کار می رود:

 1 رابط در قضیه مراد معنای منطقی است موجبه که طرفین قضیه را به نحو اتحاد یا اتصال یا انفصال به هم مربوط می کند، که همان مفاد ایجاب است و در فارسی از آن به است تعبیر می شود.

 (سلب و ایجاب نسبت تام است که یصح السکوت است اما نسبت حکمیة نسبت ناقص است.

 در قدیم هم به وجود فی غیره می گفتند وجود رابطی و هم به وجود فی نفسه لغیره. اما آخوند در آخر فصل می گوید برای اجتناب از این اشتراک لفظی به وجود فی غیره می گوییم رابط و به وجود فی نفسه لغیره می گوییم رابطی.

 کلمه «حکم» مشترک لفظی است بین چند معنا: 1 است و نیست یا سلب و ایجاب 2 تصدیق . به معنای اول هر قضیة ای حکم دارد یعنی سلب و ایجاب دارد: چه موجبة و چه سالبة، چه حملیة و چه شرطیة اما به معنای دوم هر قضیة ای تصدیق و حکم ندارد. به عبارتی تنها یقین و ظن تصدیق گفته می شود اما شک و وهم تصدیق نیست.

 سؤال اول: آیا وجود رابطی به معنای اول رابط به اصطلاح آخوند در هلیات بسیطه هست؟

 جواب آخوند: فیه قولان و الحق انه لیس بموجود.

 سؤال دوم: آیا وجود رابطی به معنای اول (هست)، با وجود محمولی (است)، مشترک معنوی است یا مشترک لفظی؟

 جواب آخوند: فیه قولان و الحق انه مشترک لفظی، لان النسبة التامة و هی مفهوم الوجود الرابطی بالمعنی الاول، مفهوم مخالف لمفهوم الوجود.

 فصل (9) في الوجود الرابطي‏

 إطلاق الوجود الرابطي في صناعاتهم يكون على معنيين‏ أحدهما ما يقابل الوجود المحمولي و هو وجود الشي‏ء في نفسه المستعمل [1] في مباحث المواد الثلاث و هو ما يقع رابطة في الحمليات الإيجابية وراء النسبة الحكمية الاتحادية التي هي تكون في جملة العقود [2] . الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، ج‏1، ص: 78 و 79