السفر الأول/ المسلک الأول/المرحلة الأولی/ المنهج الأول/ الفصل الرابع فی أن للوجود حقیقة عینیة / ثمرات اصالت وجود/ ثمره چهارم: وجود فرد دارد/اقوال در وحدت یا کثرت فرد وجود/ج1/ ص 44

 ثمرات اصالت وجود

 ثمره ی چهارم

 للوجود فرد بل افراد.

 صرح فی المطارحات/ص 346، بانه لا فرد للوجود فی الخارج و انه صفة ذهنیة لامر عینی.

 شیخ اشراق صفت را دو قسم می کند:

 (علامه طباطبایی قائل هستند به اینکه وجود فرد ندارد چون مفهوم در ذهن است و خارج بعینه نمی تواند به ذهن بیاید. مفهوم وجود نمی تواند فرد داشته باشد چون فرد همان کلی است که با قیدی تبدیل به جزئی شده است. سرنخ این مطلب را خود ملاصدرا داده است ولی خود اینجا ملتزم به نتیجه اش نشده است. اما مرحوم علامه به لوازمش نیز ملتزم شده اند.

 اشکال مطابقت ذهن و خارج را نمی توان با بحث وجود ذهنی حل کرد. به قول شهید مطهری در وهله اول همه افراد فکر می کنند که خود خارج را می بینند و اگر به آنها بگویی ممکن است اشتباه دیده باشند را غیر معقول می دانند. اما فیلسوف وقتی سراغ این مسأله می آید می گوید من خارج را نمی بینم بلکه صورتی از خارج را می بینم و درک می کنم که امکان دارد این صورت با واقع و خارجش مطابق نباشد. پس بحث وجود ذهنی در واقع اشکال را ایجاد می کند نه اینکه اشکال مطابقت را حل کند. مراجعه شود به رسالة آقای عارفی در تطابق صورت ذهنی و خارج.)

 و لکن معنی اصالة الوجود ان للوجود فرد بل افراد فی الخارج و صرح بذلک فی

 اسفار/ ج1/ ص 43 و ص 120 و ص 257 و ص 258 و ص 345 و ص 392

 اسفار/ ج4/ ص 275

 اسفار/ ج6/ ص 58 و ص 60 و 82

 اسفار/ ج7/ ص 263

 تعلیقه حاجی بر اسفار/ ج1/ ص 411

 رحیق مختوم/ ج6/ بخش دوم/ ص 44 و بخش اول/ ص 448

 اقوال در وحدت یا کثرت فرد وجود

 لکن اختلفوا بعد القول باصالة الوجود فی ان فرد الوجود واحد او کثیر، علی ثلاثة اقوال:

 قول اول: قول العرفاء

 للوجود فرد واحد و هو الله تعالی و ما سواه لیست بموجودات و انما ظهورات لذلک الوجود الواحد الحق [1] .

 قول دوم: قول آخوند

 للوجود افراد متکثرة حقیقة و لکن هذه المتکثرات عین الوجود الواحد القیوم. = الوحدة فی عین الکثرة.

 اسفار/ج8/ ص 224

 شرح اصول کافی/ ص 416 و 417 طبع رحلی محمودی

 اسفار/ ج2/ ص 300

 اسفار/ ج2/ ص 292

 (من هستم و دیگران نیز هستند. من و دیگران غیر از هم هستیم اما همه به عین وجود خدا موجودیم. بنابر این نظر دیگر چیزی در عالم خلق و ایجاد نمی شود. خلق طبق این معنا به معنای خلق از عدم نیست. معلول جهتی از جهات علت است نه اینکه نبود سپس موجود شد.

 علامة در تعلیقات اسفار تصریح دارند تشکیک ملاصدرا عین وحدت وجود او است یعنی وحدت در عین کثرت. )

 توضیح

 همان طور که ملاصدرا می گوید، راه فهم این نظر توجه به نفس و قواست.

 دو قول در نفس و قوای نفس

 فنقول فی النفس و قواها قولان:

 نظر اول: نظر مشائین

 حیث یعتقدون علی اساس قاعدة الواحد ان النفس لیس لها الا فعل واحد [2] و اما الادراکات المختلفة و کذا التحریکات فلکل منها فاعل یسمونه قوة، لان القوة هنا بمعنی المبدء الفاعلی.