درس خارج فقه احمد فرخ‌فال

موضوع: تعاملات بشری/مبحث امربه معروف و نهی از منکر/

شرط چهارم : برای آمرمعروف یا ناهی منکر مفسده‌ای وجود نداشته باشد .

استاد : سه شرط از شروط وجوب امر به معروف و نهی از منکر را بیان کردیم ؛ اما شرط چهارم را مرحوم امام چنین بیان می‌فرمایند :

الشَّرطُ الرَّابِع : أن لایَکونَ في اِنکَارِهِ مَفسَدَةٌ

شرط چهارم از وجوب امربه معروف و نهی از منکر این است که مفسده‌ای برای آمر به معروف یا ناهی از منکر ایجاد نکند .

مسئله 1 : لَو عَلِمَ أو ظَنَّ أنَّ إنکَارَهُ موجِبٌ لِتَّوَجُّهِ ضَرَرٍ نَفسِيٍّ أو عِرضِيٍّ أو مَالِيٍّ یُعتَدُّ بِه ، فَلایَجِب وَ یَسقُطُ عَنه وَ کَذَا لَو خَافَ ذلکَ وَالظَّاهِر إلحَاقُ سَائِرِ المؤمنین بِهم أیضاً .

مسئله 2 : لافَرقَ في تَوجُّهِ الضَّرَر بینَ کونِهِ حَالِیّاً أوِ استِقبَالِیّاً فَلَو خَافَ تَوجُّهَ ذلک في المآل علیه أو علي غَیرِهِ سَقَطَ الوُجوبُ .

مسئله 3 : لَو عَلِمَ أو ظَنَّ أو خَافَ لِلإحتِمَالِ مُعتَدِّ بِه وُقوعَهُ أو وُقوعَ مُتَعَلِّقیهِ فِي الحَرَجِ وَ الشِّدَّةِ علي فَرِضِ الإنکار لَم یَجِب وَ لایَبعُد إلحَاقُ سَائِرِ المؤمنین بِهِم .

مسئله 4 : لَو خَافَ علي نَفسِه أو عِرضِه أو نُفوسِ المؤمِنین وَ عِرضِهِم حَرُمَ الإنکَار وَ کَذَا لَو خَافَ علي أموَالِ المؤمنین المُعتَدِّ بِهَا وَ أمَّا لَو خَافَ علي مَالِه بَل عَلِمَ تَوَجُّهَ الضَّرَرِ المالي علیه فَإن لَم یَبلُغ إلي الحَرَجِ وَ الشِّدَّةِ عَلَیه فَالظَّاهِر عَدَمُ حُرمَتِه وَ مَعَ إیجَابِهِ ذلکَ فَلاتَبعُد الحُرمَة .