1400/11/25
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: تعاملات بشری/مبحث امربه معروف و نهی از منکر/
اتمام فتاوای مرحوم امام در شرط دوم : احتمال اثر
مسئله 20 : لَو عَلِمَ اِجمَالاً أنَّ اِنکَارَ اَحَدِهِمَا مُؤَثِّرٌ وَ الآخَرُ مُؤَثِّرٌ فِي الإصرَارِ عَلي الذَّنب لایَجِبُ .
استاد : اگر دو نفر اجمالاً بدانند گفتن یکی‌شان موثر است و گفتن دیگری موثر نبوده و حتی موجب اصرار بر گناه می‌شود ، مرحوم امام می‌فرمایند : این‌جا واجب نیست .
سئوال این است که امام می‌فرمایند : واجب نیست یعنی آیا جایز هم نیست؟ می‌گوئیم در این‌جا جایز هم نیست ؛ زیرا این احتمال هم وجود دارد که از گفتن یکی از این‌ها فاعل بجای ترک آن، بر ارتکابش اصرار هم بورزد ، در نتیجه بجای قلع منکر ، تکرار منکر رخ خواهد داد .
اما قصد داشتیم مسئله 10 را در این‌جا مطرح کنیم و نکته‌ای که باید در مورد آن بیان کنیم این است که : کسی که امربه معروف و نهی از منکر بر او واجب نشده می‌تواند به وکالت از جانب فرد دیگری شخصی را امربه معروف و نهی از منکر کند ؟ پس دو نکته وجود دارد : اول شخصی که بتواند وکالت دهد برای امر یا نهی و دوم شخصی که بتواند وکیل شود ، لذا این تواکل نیاز به امضای شارع دارد زیرا این تواکل در همة واجبات نیست و تنها در واجباتی میسّر می‌شود که سنخ آن وجوب با تواکل محقق شود .
مطلب دیگری که در مورد این تواکل بایستی بیان شود این است که : اگر برای این تواکل بایستی هزینه شود باید هزینه کند و اگر قدرت پرداخت نداشت وجوب از او ساقط است . پس نتیجه این می‌شود : بنده اگر بگویم ، مرتکب از بنده نمی‌پذیرد ولی اگر دیگری گفت قبول می‌کند ، در نتیجه از من ساقط است و باید به او وکالت دهم . اگر کسی که به عنوان وکیل مشخص می‌شود اجرت خواست باید به او پرداخت شود و اگر توان پرداخت نبود گرفتن وکیل ساقط است .
استاد : این مطالب آخر ما را مرحوم صاحب جواهر بیان ننموده است و به این مقوله ورود ننموده‌اند .
مرحوم آیت الله سبزواری که بعد از مرحوم آیت الله خوئی در نجف به عنوان مرجع معرفی شدند و ایشان ابداعاتی در فقه و اصولی از خود دارند که بسیار مثمر ثمر است و یکی از مباحثی را که در ذیل جهاد و امر به معروف و نهی از منکر مطرح کرده‌اند همین است .