درس خارج فقه احمد فرخ‌فال

موضوع: تعاملات بشری/مبحث امربه معروف و نهی از منکر/

ادامة بررسی فتاوای مرحوم امام(ره) در مورد احتمال تاثیر امربه معروف و نه از منکر .

استاد : بخشی از نظرات مرحوم امام دربارة احتمال تأثیر امربه معروف و نهی از منکر و نقش آن در وجوب امربه معروف و نهی از منکر بیان کردیم .

مسئله 8 : لَو عَلِمَ أنَّ إنکَارَهُ غَیرُ مُؤَثِّرٍ بِالنِّسبَةِ إلي اَمرٍ فِي الحَال لکن عَلِمَ أو اِحتَمَلَ تأثیرَ الأمرِ الحَالي بِالنِّسبَةِ إلي الإستقبال ، وَجَبَ . وَ کَذَا لَو عَلِمَ أنَّ النَّهیَهُ عَن شُربِ الخَمر بِالنِّسبَةِ إلي کَأسٍ مُعَیَّنٍ لایُؤَثِّر لکن نَهیُهُ عَنهُ مُؤَثِّرٌ في تَرکِهِ فیما بَعد مُطلَقاً أو في الجملَةِ ، وَجَبَ .

استاد : علت این‌که مرحوم امام (ره) می‌فرمایند : اثر هرچند در طولانی مدت حاصل شود ، موجب وجوب است بخاطر این است که اصلاً زمان در اثر گذاری امربه معروف و نهی از منکر مطرح نیست . روایاتی هم که بیان شد و به آن‌ها استناد گردید ، حاکی از آن بود که اگر احتمال اثر داده شود ، امربه معروف و نهی از منکر واجب می‌شود و این احتمال اثر مقید به زمان خاصی نبود و اطلاق داشت .

مسئله 9 : لَو عَلِمَ أنَّ اَمرَهُ أو نَهیَهُ بِالنِّسبَةِ إلي التَّارِک وَ الفَاعِل لا یُؤَثِّر لکن یُؤَثِّرُ بِالنِّسبَةِ إلي غَیرِه بِشَرطِ عَدَمِ تَوَجُّهِ الخِطابِ إلیه ، وَجَبَ تَوَجُّهُهُ إلي الشَّخصِ الأوَّل بِدَاعي تَأثیرِهِ في غَیرِهِ .

استاد : اگر خطاب به مرتکب مستقیم نباشد ولی اگر به نحو کنایه گویی بیان شود ، احتمال اثر وجود دارد ، در این‌جا امربه معروف یا نهی از منکر وجوب پیدا خواهد کرد .

این نظر مرحوم امام (ره) است که با کلیّت ادله و روایات هم سازگار است .