درس خارج فقه احمد فرخ‌فال

1400/09/23

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: تعاملات بشری/مبحث امربه معروف و نهی از منکر/

ادامة بررسی نظرات مرحوم امام (ره) در مورد شقوق علم آمر و فاعل .

استاد : در بحث امر به معروف و نهی از منکر به مسئلة ششم رسیدم که مرحوم امام (ره) فرمودند اگر فاعل و مرتکب کاری را که ترک کرده است ، احتیاط لازم بوده یعنی همان احتیاط واجب ( نه فتوا ) ؛ و این احتیاط واجب هم برای فاعل و مرتکب بوده است و هم برای آمر و ناهی . حال سئوال این است که در این‌جا که احتیاط لازم است و مرتکب این احتیاط را ترک کرد ، آیا امربه معروف یا نهی از منکر واجب است؟

احتیاط لازم ( یا همان احتیاط واجب ) فتواست یعنی مرجع تقلیدی به این نتیجه رسید که باید این حکم را انجام داد اما مکلف را مردد می‌گذارد بین این‌که این حکم را بنا بر نظر ایشان عمل کند یا به نظر مرجع دیگری مراجعه کند و بنابر آن نظر این وجوب را انجام دهد . بنابراین فرق احتیاط واجب با فتوای صریح در این است .

حال سئوال این است که آن‌چه را که مرتکب انجام می‌دهد حکمش چه برای او و چه برای آمریا ناهی ، احتیاط واجب باشد آیا در این‌جا نیز امر یا نهی او وجوب پیدا می‌کند ؟

مرحوم امام (ره) می‌فرمایند بنابراین مبنایی که مطرح شد ، آری ، احتیاط واجب نیز فتوا است و حکم وجوب دارد پس کسی که بر خلاف آن عمل کند بایستی انکار گردد .

لَو کانَ مَرتَکَبَهُ مُخَالِفاً لِلإحتیاطِ اللّازِم بِنَظَرِهِما (نظر آمر و فاعل) أو بِنَظَرِ مُقَلَّدِهما فَالأحوَط إنکَارُهُ بَل لایَبعُدُ وُجوُبُه .

استاد : احوط یعنی احتیاط واجب ، یعنی مرحوم امام می‌فرمایند به نظر من بنابر احتیاط واجب باید نهی از منکر کرد بلکه حتی بعید نیست که بگوئیم در این‌جا متعیناً واجب است .