1400/08/03
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: تعاملات بشری/مبحث امربه معروف و نهی از منکر/
جمع بندی و نظر مختار در مورد عینی یا کفایی بودن وجوب امر به معروف و نهی از منکر
استاد : صاحب شرایع فرمود وجوب امربه معروف و نهی از منکر علی الأعیان است . و هیچ بُعدی ندارد که گفته شود که با مراجعه به کلام مرحوم صاحب شرایع ، نظر ایشان از وجوب علی الإعیان وجوب عینی نیست بلکه وجوب کفایی است .
وَ وُجوبُهما علی الکفایَة یَسقُطُ بِقیامِ مَن فیهِ غِناءٌ و کِفایَةٌ و قیل بل علی الأعیان و هو أشبه ...
ایشان فرمود وجوب امربه معروف و نهی از منکر بنابر وجوب کفایی ساقط می‌شود و یک قولی هم می‌گوید که این وجوب علی الأعیان است .
صاحب جواهر قصد دارد از صدر و ذیل کلام صاحب شرایع این‌طور برداشت کند که نظر اولیة مرحوم صاحب شرایع این است که وجوب کفایی است و به قیام مَن فِیهِ غِناءٌ وَ کِفایَةٌ ساقط می‌شود اما نفرمود این نظر من است ، فرمود وجُوبُهما علی الکِفایَة یعنی بنابر قول کسی که وجوب را کفایی می‌داند .
بعد در ادامه فرمود : و قیل بل علی الأعیان و هو أشبه ... این و هو أشبه گرایش صاحب شرایع است به این‌که وجوب علی الأعیان است .
عرض ما به صاحب جواهر این است که ، آیا اگر این‌طور معنا کنیم خلاف معنا کرده‌ایم ؟ که « وجوب امربه معروف و نهی از منکر بنابر وجوب کفایی ساقط می‌شود به قیام مَن فِیهِ غِناءٌ وَ کِفایَةٌ وگفته شده است که بل ( یعنی ترقّی ) وجوب این‌ها بر اعیان است و هو أشبه » . حالا این « و هو أشبه » یعنی نظر صاحب شرایع این است و آن نیست؟
عرض ما این است که اگر اضراب گرفتید ، یعنی این‌که به صورت ظاهر این حرف شبیه‌تر است ، زیرا وجوب در ابتدا بر دوش همه آمد . در وجوب کفایی وجوب بر عهدة همه است و این حرف چه اشکالی دارد؟
بعد صاحب جواهر می‌فرماید:
وَ هو أشبه عندَالمصَنِّف بِأصولِ المذهَب وَ قَواعِدِه التّي مِنها أصالَةُ العِینیَّة في الوُجوب مُضافاً إلی الأمرِ بِهما ...
استاد : این‌هاهمه حرف صاحب جواهر است ، لذا حرف ما این است که می‌توان این‌طورگفت که وجوب امربه معروف و نهی از منکر کفایی است و با قیام مَن فِیهِ غِناءٌ وَ کِفایَةٌ ساقط می‌شود و حتی اگر گفته شود که این وجوب ، وجوب علی الأعیان است در پاسخ خواهیم گفت که در وجوب کفایی هم درمرحلة اول وجوب بر عهدة همه است .
بنابراین نظر مختار این است که ، وجوب امربه معروف و نهی از منکر کفایی است و صریح آیات قرآن هم این را بیان می‌کند .