1400/07/18
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: تعاملات بشری/مبحث امربه معروف و نهی از منکر/
استاد : عرض شد ؛ طبق اصل ، وجوب بر همة اعیان است ، جناب صاحب جواهر فرمود این اشبهیت که صاحب شرایع فرموده ، منظوراشبهیت به اصول و قوانین مذهب است .
حال سئوال این است که آیا این مطلب تناسبی با آیات و روایات دارد یا ندارد ؟
مرحوم صاحب جواهر می‌فرماید : « لکن...[1] » استدراک می‌کند و می‌گوید حرف صاحب شرایع اشکال دارد و اشکال آن این است که این حرف با سیاق آیات و روایات منافات دارد ( هم سیاق و هم صریح بعضی از روایات ) ؛ « وَلتَکُن مِنکُم » این « مِن » تبعیضیه است .
هذا کلّه[2] مضافاً إلی الإستدلال علیه أیضاً بظاهرِ قولِهِ تعالی[3] ﴿وَلتَکُن مِنکُم اُمَّةٌ یَدعونَ ...﴾... المراد منه التّبعیض
یعنی اگر گروهی در جامعه اقدام به امربه معروف کردند کفایت می‌کند .
استاد : این‌ها در مورد سیاق آیات و روایات بود . در پایان همین صفحة 360 مرحوم صاحب جواهر می‌فرماید :
کما قال الله عزّوجل[4] : ﴿وَ مِن قَومِ موسی اُمّةٌ یَهدونَ بالحقّ و به یَعدِلون و لَم یَقُل علی اُمَّةِ موسی﴾
استاد : یعنی یک عده‌ای از قوم موسی (علیه‌السّلام) امربه معروف و نهی از منکر کردند ، نمی‌فرماید همه امربه معروف کردند .
بعد ایشان به روایتی استدلال می‌کند که « مَسعَدَةَ بنِ صدقة » از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل‌کرده [5] : که از امام علیه‌السّلام سئوال شد که « آیا امر به معروف بر همة امت واجب است ؟ حضرت علیه‌السّلام فرمود : نه .
گفته شد : چرا ( برهمه واجب نیست ) ؟ حضرت فرمود : برای این‌که همه مطلع به معروف و منکرنیستند و همه مطاع نیستند و تأثیر کلام ندارند و باید کسی که توانایی امر به معروف دارد وارد این عرصه شود » .
استاد : بنابراین صاحب جواهر به جناب صاحب شرایع اشکال می‌کند که :
باوجود ( سیاق و تصریح ) این‌گونه آیات و روایات چگونه می‌فرمایید : « امربه معروف ونهی از منکر واجبٌ علی الأعیان والأشخاص و هو أشبه بأصول المذهب ... » .
این حرف را به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست .