درس خارج فقه استاد حمید درایتی

موضوع: کتاب الشركة/شرکتهای سهامی /ملکیت طولی

ديدگاه پنجم : برگه سهم ذاتا اوراق بهادار است و ماليت و ارزش اعتبارى دارد كه عقلاء ذات برگه را خريد و فروش ميكنند و اعتبار كرده اند كه مالك آن، داراى حقوق مالى و امتيازات غير مالى گردد.

بنابراين وجه برگه سهم مانند اسكناس اعتبار مالى دارد هرچند كه ارزش آن متغير بوده و معامله آن عقلائى است و سهامدار هيچ ارتباطى با شركت و دارايى آن ندارد.

بررسى فقهى اين تحليل :

از منظر فقه كبراى خريد و فروش اسكناس محذورى ندارد اما تطبيق آن با مانحن فيه محل تأمل است زيرا اگر سهامدار صرفا مالك آن برگه باشد بايد با ازبين رفتن آن، اموال او نيز نابود شود مانند سوختن اسكناس ولى در سهام اين چنين نيست و ازبين رفتن برگه سهام موجب نابودى ماليت آن نميشود فلذا المثنى صادر ميگردد و سهامدار به عنوان مالك شناسايى ميشود پس برگه سهم صرفا سند ملكيت و اموال است.

ديدگاه ششم : برگه سهم سند ملكيت بخشى از حيثيت اعتبارى شركت است و هیچ نسبتى با اموال و دارايى آن ندارد.

طبق اين نظريه فقط با انحلال شركت كه بمنزله مرگ شركت است، اموال آن به مالكان آن ميرسد كه بمنزله وراث هستند ولى در زمان حيات شركت رابطه اى بين سهامدار و دارايى شركت وجود ندارد بخلاف ملكيت طولية كه سهامدار در زمان حيات شركت نيز به تبع آن، مالك دارايى شركت ميباشند.

اما سود و فوائد حاصله از شركت براى خوده شركت بوده و شركت نيز در ملك سهامداران است پس ربح آن بمنزله رشد و نماء اموال و سرمايه است و توزيع آن صرفا به سبب تعهد خوده شركت است كه فوائد و منافع خود را به مالكان خود دهد و سهامداران بعد از توزيع مالك آن ميشوند.

اما ساير حقوق مانند حق رأى و حضور در مجمع و… على القاعده بوده و به سبب آن است كه سهامداران مالك شركت بوده و حق اداره و مديريت آن برعهده آنان است.