درس آیات الأبدان استاد رسول باقری‌اصفهانی

موضوع: آیات الأبدان در قرآن/مضرات یائسگی زودهنگام /

بحث ما در ذیل آیه ﴿وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ﴾[1] بود. مطالبی را در جلسات گذشته بیان داشتیم. امروز بر اساس کتاب قانون حکیم بوعلی به پیامدهای بند آمدن خون حیض اشاره می‌کنیم. البته این بحث قبلا به مناسبتی مطرح شد اما جای این بحث اینجاست.

در روایات اهل بیت (ع) وارد شده است که اگر خون کثیف و غلیظ (به وسیله عادت ماهانه یا حجامت) از بدن خارج نشود، در بدن ایجاد جوش و دمل می‌کند. از مصادیق دمل می‌تواند بیماری‌های شایع امروزی مانند کیست، فیبروم، میوم، توده، غدد خوش خیم و بدخیم و ... باشد. بنابراین ماندن خون کثیف و غلیظ در بدن می‌تواند زمینه این بیماری‌ها را فراهم کند. در روایت آمده است:

«إِنَّ هَذِهِ اَلدَّمَامِيلَ وَ اَلْقُرُوحَ أَكْثَرُهَا مِنْ هَذَا اَلدَّمِ اَلْمُحْتَرِقِ اَلَّذِي لاَ يُخْرِجُهُ صَاحِبُهُ فِي إِبَّانِهِ»[2]

ممکن است مانعی باعث بند آمدگی خون حیض شده باشد که فرد این مانع را برطرف نمی‌کند یا از طریق حجامت کثافات خون را خارج نمی‌کند و این زمینه‌ی بیماری‌های سخت را فراهم می‌کند.
خون نزدیک‌ترین مزاج به حیات و عامل نشاط و شکوفایی بدن است. اگر خون، سوخته و کثیف شود عوارض زیادی در بدن ایجاد می‌کند که جناب بوعلی به بخشی از آن‌ها اشاره کرده است.

روی آورها و پیامدهای بند آمدن خون حیض

زنانی که خون حیضشان بند می‌آید و از جریان می‌افتد برای مبتلا شدن به بسیاری از بیماری‌ها آمادگی پیدا می‌کنند. که از این قرارند:

1ـ ممکن است به خفگی زهدان مبتلا شوند که از بند آمدن خون حیض زهدان در هم می‌رود و از جا تکان می‌خورد.

توضیح: رحم مچاله شده و طراوت خود را از دست می‌دهد. خون‌های کثیف مانند آبی که در گلو گیر کند، در رحم تلنبار و موجب خفگی آن می‌شود.

2ـ ممکن است به ورم گرم زهدان، ورم سخت زهدان و ورم در احشاء مبتلا شوند.

توضیح: طبیعت خون گرم است و ممکن است رحم به ورم گرم مبتلا شود و باد کند یا روده بزرگ شود. اگر خون‌های سوخته در رحم بماند در ابتدا گرم و در انتها سرد می‌شوند.

3ـ معده بیمار می‌شود، نیروی هضم ‌کننده در معده ناتوان می‌شود، اشتهای غذا نمی‌ماند، اشتهای خوراک غیر طبیعی رخ می‌دهد. دل بهم می‌آید، تشنگی زیاد می‌شود، درد گزشی در معده احساس می‌شود.

توضیح:‌ افرادی که یائسگی زود هنگام دارند، ممکن است علاقه به خوردن غذاهای مضر داشته باشند. این افراد همیشه حالت تهوع دارند و چون گرمای بدن‌شان زیاد می‌شود، تشنگی آنان هم زیاد می‌شود.
در روایت آمده است که حجامت کاهل، امتلاء را برطرف می‌کند. یکی از جاهایی که خون در بدن افراد مبتلا به یائسگی زود هنگام تجمع می‌کند، معده است و این یکی از مصادیق امتلاء است. لذا فرد دچار سوزش معده می‌شود.

4ـ بیماری‌های سر ممکن است رخ دهد، بیماری اعصاب ببار آید، به صرع مبتلا شود، فالج گردد.

توضیح: محل بروز خون، سر است. بنابراین خون در سر جمع می‌شود و رگ‌های سر متورم می‌شوند و فرد احساس درد می‌کند. خوب است از خانم‌های مبتلا به صرع، راجع به عادت ماهانه آنان سوال کنیم.
ممکن است فرد مبتلا به یائسگی زود هنگام، دچار فلجی شود.

5ـ ممکن است به بیماری‌های ریه مانند: سرفه، بدنفسی دچار آید.

توضیح: خون کثیف به تمام اعضا و جوارح بدن می‌رسد. رسیدن خون کثیف به هر عضوی از جمله ریه یا معده باعث می‌شود آن عضو کار خود را به خوبی انجام ندهد.

6ـ امکان دارد بیماری‌ها کبد از قبیل: استسقا و غیره به سراغش آیند.

توضیح: ممکن است کبد آب بیاورد یا آب در شکم جمع شود.
استسقا، جمع شدن آب داخل شکم را گویند.

7ـ رنگ رخساره تغییر یابد، اشتهای خوراک کم می‌شود.

توضیح: خون کثیف، رنگ چهره را تغییر می‌دهد.

8ـ ممکن است به دشوار شاشیدن و حتی بند آمدن بول مبتلا شوند.

توضیح: ممکن است خون، کثیف و غلیظ و در نتیجه موجب گرفتگی‌ها و انسدادها شود.

9ـ ممکن است کمر و گردن به درد آید.

توضیح: درد می‌تواند ناشی از رسیدن خون کثیف به عضو باشد. مثلا افراد زیادی واکسن کرونا زدند و دچار درد در ناحیه کتف، شانه و گردن شدند؛ زیرا واکسن خون را کثیف و گرفتگی عروق ایجاد می‌کند.

10ـ بدن سنگین می‌شود.

توضیح: ماندن خون‌های کثیف در بدن و سر موجب احساس سنگینی می‌شود.

11ـ لاغر و افسرده می‌شوند.

توضیح: این افراد لاغر می‌شوند؛ زیرا غذا هضم نمی‌شود و ویتامینی به بدنشان نمی‌رسد. افسردگی معلول غلبه سودا است. در روایات اهل بیت (ع) آمده است که مداومت داشتن بر خوردن گوشت گوساله خون را فاسد می‌کند و وقتی خون کثیف و فاسد شود، سودا بالا می‌رود.
اگر فرد عادت ماهانه نشود و حجامت و فصد هم انجام ندهد، کثافات خون موجب افسردگی او می‌شود.
امام رضا (ع) فرمودند: هر كس بر حسب سنش حجامت كند. بنابراین هر فرد لازم است متناسب با سنش حجامت کند؛ اگر چهل ساله است، هر چهل روز یک بار و اگر پنجاه ساله است هر پنجاه روز یک بار حجامت کند تا خون تازه شود. خون تازه باعث نشاط به زندگی و حیات می‌شود.

12ـ به لرز و چندش و تب‌های سوزان مبتلا شوند.

توضیح: تب معمولا همراه با عفونت است و خون کثیف زمینه را برای عفونت فراهم می‌کند.

13ـ احتمال دارد جملات را به دشواری ادا کنند زیرا از اثر بخار گرم ـ که از پایین به بالا آمده است ـ ماهیچه‌های زبان خشک شوند یا از اثر سردرد شدید زبان سنگین شود.

توضیح: ممکن است فرد به سختی حرف بزند. اگر ماهیچه‌های انتهای زبان خشک شده باشند، باید آزاد شوند. اگر خانمی به شما مراجعه کرد و از سنگینی زبان، سختی تکلم، دشواری در ادای کلمات یا لکنت زبان شکایت کرد، از او سوال کنید عادت ماهانه می‌شود یا نه؟

14ـ دلهره و افسردگی از اثر درد و تعفن و بخار گرم رخ دهد.

توضیح: بدن عفونی زمینه را برای افسردگی فراهم می‌کند.
آیا فردی که بدن درد دارد، می‌تواند شاد و خندان باشد؟ قطعا نه.
بخار گرم می‌تواند به علت انسداد کبد باشد. در این صورت خون حرکت نمی‌کند و کبد داغ می‌شود. همچنین ممکن است به این علت باشد که ریه کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهد و نمی‌تواند قلب را خنک کند. قلب داغ (به تعبیر امام صادق (ع)) مغز داغ را به همراه دارد. بخارهای گرم در سر جمع و موجب کچلی می‌شود و فرد هر وقت کچلی خود را می‌بیند، دچار افسردگی می‌شود.

15ـ ممکن است همه بدن از جمله شکم آماس کند و سبب ایجاد خون چرک‌آلود باشد که از ورم بچکد و با خون مخلوط شود.
16ـ اگر زن دارای نیروی کافی باشد، ممکن است بتواند خون زائد بند آمده را در بدن صرف کند که در نتیجه شباهت به مرد پیدا می‌کند، موی بدنش زیاد می‌شود و چیزی ریش مانند بر ذقنش سر برآرد، صدایش زمخت و دورگه می‌شود و سرانجام جان می‌سپارد؛ و ممکن است قبل از آنکه بمیرد به حالتی درآید که دیگر هرگز نتواند خون حیض را بیرون ریزد. اکثراً زنانی که بسیار و بارها بچه آورده‌اند، و یک‌هو از جماع محروم شده‌اند ـ مثلا شوهر در کنارش نیست یا حالتی که مطابق دستور طبیعت باید برای خون بیرون دادن و برای جماع و برای باردار شدن آماده باشد از دست رفته است ـ‌خون بند آمده در زهدان بیکار مانده است که در اثر آن ممکن است رنگ بول سیاه شود و در آن خونابه‌ای شبیه آب‌ گوشتِ در آن شسته، مخلوط باشد و حتی ممکن است خون بشاشند.[3]

توضیح: اگر زن بدنی قوی داشته باشد؛ مثلا پیه قلوه قوی داشته باشد و غده آدرنالش خوب کار کند، ممکن است خون را در بدن به کار گیرد. چنین فردی انرژی زیادی مصرف می‌کند اما عارضه‌اش این است که به مردان شباهت پیدا می‌کند و زیر چانه‌اش مو در می‌آورد. بسیاری از کسانی که عادت ماهانه نمی‌شوند، ریش در می‌آورند و باید برای زدودن آن‌ عادت ماهانه شوند.

نکته: ممکن است برخی عادت ماهیانه شوند اما خون حیض به خوبی خارج نشود. در این صورت باید از بیمار سوال کنید آیا حائض می‌شود؟ اگر جوابش مثبت بود، باید پرسیدن سوال را ادامه دهید و بپرسید: آیا خون حیض به خوبی خارج می‌شود؟ حداقل خون حیض سه روز است، پس اگر جوابش مثبت بود، از او بپرسید: آیا سه روز طول می‌کشد؟ اگر خون سوخته در طول یک روز به خوبی خارج شود، کافی نیست و در صورتی که سه روز طول بکشد، نشانه خوبی است و معلوم می‌شود کثافات خون به خوبی خارج می‌شود. بنابراین یکی از راه‌های زدودن موهای زائد چانه بانوان این است که عادت ماهانه خود را منظم کنند؛ یعنی فاصله بین دو عادت آن‌ها بیست تا سی روز باشد. چنان‌چه این فاصله کمتر از بیست روز و بیشتر از سی روز باشد، مشکلی وجود دارد.

ماندن خون سوخته در بدن باعث ابتلا به بیماری‌های سخت و لاعلاج می‌شود. بنابراین باید یائسگی زود هنگام را زود درمان کرد و نباید به اطبایی که می‌گویند: از هر پنجاه هزار نفر، یک نفر یائسگی زود هنگام پیدا می‌کند، اعتنا کرد. این اطبا تصور می‌کنند یائسگی زود هنگام از بدشانسی و بداقبالی بیمار است. در این صورت فرد به خداوند سوء ظن پیدا می‌کند.

ماندن خون کثیف در بدن به مرحله‌ای می‌رسد که خون حیض خارج نمی‌شود و در رحم می‌ماند و خشک می‌شود.

وقتی زن باردار می‌شود خون به سمت جنین می‌رود. بنابراین بایستی بدن پاکسازی شود و حداقل فاصله بین دو بارداری در صورت سقط جنین سه یا چهار ماه باشد، در غیر این صورت نوزاد باید کامل شیر داده شود و بزرگ شود و بعدا برای بارداری بعدی اقدام شود. زن باید خود را تقویت کند یا عادت ماهیانه خود را منظم کند و بعد از خروج کثافات خون، برای بارداری اقدام کند.

وقتی به مرحله ای نرسیده که طبیعت دستور دهد خون خارج شود یا به مرحله‌ای نرسیده است که خون تبدیل به آب (منی) شود، رحم آمادگی بارداری را ندارد.
کشاورزها معتقدند آمادگی زمین‌ها برای کشت متفاوت است. مثلا یک زمین سالی یک بار برای کشت آمادگی دارد. برخی با کودهای شیمیایی و سمی سه یا چهار بار از زمین برداشت می‌کنند. در این صورت زمین بی‌رمق و میوه‌اش هم بی‌رمق خواهد شد که باید آن را تقویت کرد.
بشر امروزی طمّاع و عجول است و می‌خواهد در کمترین زمان به درآمد زیادی دست پیدا کند. در نتیجه کمیّت و نه کیفیّت برایش مهم است.
کشاورزهای قدیم می‌گفتند: از دُم خیارهای بومی،‌ روغن بیرون می‌ریخت. قبلا خیارهای بومی بسیار خوش‌بو، باطراوت و پررونق بودند.
رحم زن مانند زمین کشاورزی است. خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ﴾ [4] زنان شما کشت‌زار شمایند. منظور آیه قابلیت بارداری زن و رحم اوست که بایستی تقویت شود.

ادرار فردی که یائسگی زود هنگام پیدا می‌کند مانند آبی است که گوشت در آن شسته شود.
اگر کثافات خون از طریق حیض خارج نشود، ممکن است از طریق ادرار خارج شود.

جناب حکیم بوعلی جمله‌ای در پایان بحث مطرح کردند که جزو کلمات قصار است:
«خون حیض که از زهدان بیرون می‌رود، نعمت و خیری است برای زهدان. اما اگر گداری نیابد که از آن به بیرون بریزد، برمی‌گردد و اگر چندین بار خواست بیرون رود و هر بار برگشت، در بدن پراکنده می‌شود و بیماری‌های بدجنس و وخیم ببار آورد.»[5]

﴿وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذىً﴾[6]
و از تو راجع به خون حیض سوال می‌کنند، بگو اذیتی است. آیه بیان نمی‌کند که حیض بیماری است بلکه می‌گوید اذیت و برای زنان سخت است اما نشانه سلامتی است و بدن را پاکسازی می‌کند.