موضوع : استهلال/ الرؤیة فی بلد آخر/ هل یشترط اتّحاد الافق فی ثبوت الهلال؟

«شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَ مَنْ كَانَ مَرِيضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ».[1]

در مورد کلمه شهود در آیه شریفه دو تفسیر وارد شده است :

    1. بعضی گفته اند شهود به معنای علم است و علم موضوعیت دارد که نتیجه اش این می شود که اگر علم پیدا کردیم به ثبوت ماه، شهود حاصل شده در نتیجه روزه هم واجب می شود و این فقط در بلادی است که هلال درآن ها رؤیت شده ولی بلادی که هلال رؤیت نشده ماه ثابت نیست مگر مواردی که دلیل داریم مثل این که دیگران در بلاد دیگر رؤیت نموده باشند که برای بلاد رؤیت نشده نیز ثابت است.

    2. بعضی دیگر گفته اند شهود به معنای حضور است یعنی اگر ماه مبارک حاضر شد روزه واجب است ولو این که رؤیت حاصل نشده باشد و این که فرمودند: (صم للرویه) رؤیت طریق برای شهود است و ماه از هر طریقی برای ما ثابت شد ولو بوسیلۀ غیر رؤیت شهود حاصل است.

بیان مرحوم استاد خوئی ره:

مرحوم استاد خوئی ره قائلند به این که رؤیت در روایات طریقیّت دارد و به مجرد رؤیت هلال در یک بلد روزه برای همه بلاد واجب است و دخول ماه یک امر آسمانی است و به مجرد خروج از حالت محاق و رؤیت برای یک بلد، ماه برای همه بلاد ثابت می باشد اگر چه براى يك شهر اول شب باشد و براى شهر ديگر، آخر شب. و اما شهرهايى كه در نیم کرۀ دیگر واقع شده اند به طورى كه هنگام غروب خورشيد در شهرِ رویت هلال، هنگام طلوع خورشيد بر آن شهرها می باشد، برای آن ها نیز ماه مبارک ثابت بوده و البته شب آن روز برای آن ها شب اول ماه خواهد بود).