درس فقه معاصر استاد حمیدرضا آلوستانی

کتاب الدیات

1401/11/18

بسم الله الرحمن الرحیم

 

موضوع: کتاب الديات/فصل اول : مورد دیه /مسأله دهم : حکم فراخواندن شخصی از منزلش«1»

 

(و هنا مسائل)

(الأولى: من دعا غيره ليلا فأخرجه من منزله)

(من دعا غیره...): مسأله دهم: حکم فراخواندن شخصی از منزلش

بحث در مورد این است که اگر کسی درب خانه دیگری را بزند و او را از خانه اش بیرون کند یا بیرون ببرد یا با هم بیرون بروند و برنگردد، حکم آن چه می باشد؟

در مورد مسأله مذکور صور متعددی ذکر شده است که لازم است قبل از ورود در اصل بحث، مهم ترین این صور در جهت روشن شدن زوایای مختلف بحث، ذکر گردد و آن صور عبارتند از:

    1. صورت اول این است که کسی در شب درب خانه شخصی را بزند و او را صدا نماید و با هم بیرون بروند و در این فراخواندن، در خواستی از جانب آن شخص نبوده است و آن شخص هرگز برنگردد؛

    2. کسی درب خانه دیگری را در شب بزند و او را صدا نماید و با هم بیرون بروند و در این فراخواندن، درخواست آن شخص وجود داشته است و او هرگز به منزل خود برنگردد؛

    3. کسی در روز درب منزل دیگری را بزند و او را با خود بیرون ببرد و او هرگز برنگردد و این فراخواندن به درخواست او نبوده باشد؛

    4. کسی در روز درب منزل دیگری را بزند و او را با خود بیرون ببرد و او هرگز برنگردد و این فراخواندن به درخواست او بوده باشد؛

    5. کسی درب خانه دیگری را بزند و او را صدا نماید و آن شخص را مخیّر بین بیرون رفتن یا ماندن در منزل نماید؛

    6. کسی درب منزل دیگری را بزند و از او بخواهد که به فلان جا برود یا با هم به فلان جا بروند ولی او از منزل خارج نشود و شخص دیگری از منزل خارج شود و به قصد فلان منطقه حرکت نماید؛

در تمام صور مذکور حالات مختلفی نیز قابل تصوّر می باشد و آن حالات عبارتند از:

    1. بعد از خارج شدن از منزل خبری از او نشود. یعنی معلوم نشود که مرده است یا زنده است.

    2. بعد از خارج شدن از منزل به صورت مقتول پیدا شود یعنی آثار و نشانه های کشته شدن در جسم او وجود داشته باشد مانند اینکه رگ دست او بریده شده باشد و قاتلی برای او یافت نشود و شخص بیرون برنده نیز بر عهده نگیرد.

    3. بعد از خارج شدن از منزل به صورت مقتول پیدا شود و شخصی که او را بیرون برده است در زمینه قتل او سکوت نماید.

    4. بعد از خارج شدن از منزل به صورت مقتول پیدا شود و شخص بیرون برنده ادعا نماید که فلانی او را کشته است و برای مدعایش بیّنه هم اقامه نماید.

    5. بعد از خارج شدن از منزل به صورت مقتول پیدا شود و شخص بیرون برنده ادعا نماید که دیگری او را کشته است ولی برای مدعای خود بینه اقامه ننماید.

    6. بعد از خروج از منزل به صورت مرده یافت شود ولی تکلیف او به لحاظ قتل یا مردن طبیعی معلوم نباشد.

    7. بعد از خارج شدن از منزل به صورت مرده پیدا شود ومعلوم باشد که مرگ او به مرگ طبیعی بوده است.