درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی

1400/12/14

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: مالکیت اشتراکی نعمت های الهی

 

﴿هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً ۖ لَكُمْ مِنْهُ شَرَابٌ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ﴾[1]

آب برای همه شماست ومی دانیم در بیان فقها است که مالیکت اشتراکی داریم ومالکیت شخصی،اشتراکی یعنی برای همه ست وباید همه مراعات کنندو کسی برای شخص مالکیت ندارد درآب واین در انفال جور می شود که مالکیت برای اماممعصوم است،اما آب زیر زمینی بعضی عنوان انفال گرفته اند که عمده فقهاچنین دانسته اند ولی عده ای از جمله شورای نگهبان گفته اند مالکیت اشتراکی دارد وانفال نیست.

استدلال به همین آیه شده است .

معلو م که آب آشامیدنی است که خدا از آسمان می فرستد که از همین آب آشامیدنی چیزهایی می روید ودرخت هایست که از همان آب نوشیدنی مثل آب موز وآب هویج وآب نیسان نیزکه شفاء درش است وختومات خاصی دارد که برای شفای مریض استفاده می شده است وعمده این است:

﴿يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالْأَعْنَابَ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴾

و هم زراعتهای شما را از آن آب باران برویاند و درختان زیتون و خرما و انگور و از هر گونه میوه بپرورد؛ همانا در این کار آیت و نشانه‌ای (از رحمت و قدرت الهی) برای اهل فکرت پدیدار است

روایتی از امام حسن علیه السلام نقل که این چند میوه اثرات وبرکات بیشتری نسبت به بقیه دارد

اگر غذایی برای بدن است برای این که قوه تفکر وبینایی وقدرت برای جلو گیری از مریضی است که این برکت نام دارد وزیتون این خصوصیت را دارد یا خرما که همه خصوصیات انسانی را دارد.

وقتی این نعمت مورد توجه میگیرد آیتی از آیات بزرگ الهی را می بیند

﴿وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۖ وَالنُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ﴾

گستردگی زیادی که خدابرای انسان آفریده ومسخر او آفریده است،مهترین مخلوق این شب وروز است که اگر روز بود همه چیزمی سوخت مثل کبابی که اگر نچرخد می سوزد.

ماه را گفته اند برخی رشدموجودات برای نورماه است.

حتی ستارگان در روی موجودات می گذارد که همه مسخردست اوهستند.

﴿وَمَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ﴾

خیلی چیزها را هم به صورت رنگارنگ آفریده است.

﴿وَهُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾

و هم او خدایی است که دریا را برای شما مسخر کرد تا از گوشت تر و تازه (ماهیان حلال) آن تغذیه کنید و از زیورهای آن (مانند درّ و مرجان) استخراج کرده و تن را بیارایید، و کشتی‌ها را در آن روان بینی که سینه آب را می‌شکافند (تا به تجارت و سفر رفته) و تا از فضل خدا روزی طلبید، و باشد که شکر خدا به جای آرید

﴿وَأَلْقَىٰ فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَارًا وَسُبُلًا لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ﴾

راه هایی که برای باز شدن آب وسیل است تا از کوه است تا فرو رود درزمین تا به دست مردم برسد

علمای بزرگ فرمودند ما نمی توانیم که شکرهیچ جوری کنیم

ورنه خداوندگاریش هیچ بنده نتواند شکربجا آورد

فقط در حد عذر خوب است

﴿وَعَلَامَاتٍ ۚ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ أَفَمَنْ يَخْلُقُ كَمَنْ لَا يَخْلُقُ ۗ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ﴾

و اگر بخواهید که نعمتهای خدا را شماره کنید هرگز نتوانید، که خدا در حق بندگان بسیار آمرزنده و مهربان است

﴿وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ﴾

در مالکیت اشتراکی ذکر شده که هرکس به اندازه نیاز مصرف می کند وکسی نمی تواند از او جلو گیری کند.

این آیات می گوید همه این نعمت ها برای همه است ونعمات الهی مالکیت اشتراکی است واین فرمایش فقها ومفسرین است که مالکیت اشتراکی برای عموم است ومحروم کننده دیگران مجرم است.

در مالکیت معنوی تردید است که ماهمین قانون مالکیت اشتراکی را پیاده کنیم؟

یا هرکس مالکیت شخصی را دارد ودیگران با اذن ورضایت او استفاده کنند؟


[1] نحل/سوره16، آیه10.