درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی

موضوع: آیا عادل باید ملکه عدالت داشته باشد تا صدق عدالت بر او بشود؟

عده ای همین را ملاک می دانند.

برخی می گویند همین که سراغ حرام نمی رود واز طرفی هم واجبات را ترک نمی کند عادل است.

مقابل این فسق است که فرد توجه به انجام واجب ندارد واز انجام حرام هم خیلی ابا ندارد که او فاسق می شود.

اما در آیات فسق به اطاعت شیطان وهوای نفس بر می گردد.

﴿لَأَنْتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِي صُدُورِهِمْ مِنَ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ﴾[1]

این مردم منافق در دلشان از شما بیشتر ترس دارند تا از خدا، زیرا آنها مردمی هستند که هیچ فهم و شعوری ندارند.

این آیه برای پلیس وارتش وسپاه خوب است که بداند در دل دشمن چه جایگاهی دارد که عظمت وبزرگی در دل دشمن داریم.

﴿لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ ۚ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ ۚ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّىٰ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ﴾

(یهودان از ترس) بر جنگ با شما جمع نمی‌شوند مگر در قریه‌های محکم حصار یا از پس دیوار (دشمنی مکر و حیله و جاسوسی)، کارزار بین خودشان سخت است، شما آنها را جمع و متّفق می‌پندارید در صورتی که دلهاشان سخت متفرق است، زیرا آن قوم دارای فهم و عقل نیستند.

دسته جمعی نمی توانند شما را بکشندمگر گوشه ای یکی را گیر بیاورند .

مگردر محاصره قرار گیرید که جمعی می توانند شما را بکشند مثلا در حصر آبادان،یا بتوانند شمارا ترورکنند وپشت دیوار وبه نامردی تک تک شمارا بزنند.

دوصفت دارند که موجب فسقشان است یکی عقل وتعقل ندارد ودوم که قلوبشان باهم نیست.

﴿كَمَثَلِ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَرِيبًا ۖ ذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴾

مثل حال اینان هم مانند همان قوم کافر پیشین است (یعنی یهود قینقاع یا کفّار بدر) که (در دنیا) بدین زودی کیفر کردارشان را چشیدند و (در قیامت) هم عذاب دردناک بر آنها مهیّاست.

این هاکه تعقل وتفهم ندارند مثل شیطان هستند وهمان فسقی که در شیطان هست در این ها هم بوجود می آید.

﴿كَمَثَلِ الشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنْسَانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ﴾

این منافقان) در مثل مانند شیطانند که انسان را گفت: به خدا کافر شو، پس از آنکه آدمی کافر شد بدو گوید: از تو بیزارم، که من از (عقاب) پروردگار عالمیان سخت می‌ترسم.

﴿فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِي النَّارِ خَالِدَيْنِ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ﴾

پس عاقبت شیطان و آدمی که به امر او کافر شد این است که هر دو در آتش دوزخ مخلّدند و آن دوزخ کیفر ستمکاران عالم است.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾

الا ای اهل ایمان، خداترس شوید و هر نفسی نیک بنگرد تا چه عملی برای فردای قیامت خود پیش می‌فرستد، و از خدا بترسید که او به همه کردارتان به خوبی آگاه است.

مهم ترین چیزی که جلوی فسق را می گیرد تقوا است.

﴿وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾

و مانند آنان نباشید که به کلی خدا را فراموش کردند، خدا هم (حظّ روحانی و بهره ابدی) نفوس آنها را از یادشان برد، آنان به حقیقت بدکاران عالمند.

خودفراموشی موجب فسق می گردد،خود شان ولیاقت وفطرت وعقل ونفس خود که دارای چه داشته هایی است ودل خود را فراموش می کنند .

از طرف خدا عواملی می اآید که چون خدارا فراموش کرده اند نیز باعث فراموشی نفسشان می گردد.

نسیان نفس هم یعنی ا ز عقل خود دیگر استفاده نمی کند واز فطرت جدا می گردد واز تفقه دل وقلب جدا می شود لهم قلوب لایفقهون بها؛ که نهایت فاسق می گردند.

﴿لَا يَسْتَوِي أَصْحَابُ النَّارِ وَأَصْحَابُ الْجَنَّةِ ۚ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَائِزُونَ﴾

هرگز اهل جهنم و اهل بهشت با هم یکسان نیستند، اهل بهشت به حقیقت سعادتمندان عالمند.

فرد خود واقعی را فراموش می کند ودر خود دروغین گیرمی افتد واز من عرف نفسه خارج شده ودیگر عرف ربه را نخواهد یافت.