درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی

موضوع: انفاق علم

اسْتَدِلَّ عَلَى مَا لَمْ يَكُنْ بِمَا قَدْ كَانَ فَإِنَّ الْأُمُورَ أَشْبَاهٌ وَ لَا تَكُونَنَّ مِمَّنْ لَا تَنْفَعُهُ الْعِظَةُ إِلَّا إِذَا بَالَغْتَ فِي إِيلَامِهِ فَإِنَّ الْعَاقِلَ يَتَّعِظُ بِالْآدَابِ وَ الْبَهَائِمَ لَا تَتَّعِظُ إِلَّا بِالضَّرْبِ.[1]

استدلال كن، زيرا تحوّلات و امور زندگى همانند يكديگرند، از كسانى مباش كه اندرز سودشان ندهد، مگر با آزردن فراوان، زيرا عاقل با اندرز و آداب پند گيرد، و حيوانات با زدن.

﴿قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴾[2]

بگو در حقيقت پروردگار من است كه روزى را براى هر كس از بندگانش كه بخواهد گشاده يا براى او تنگ مى‌ گرداند و هر چه را انفاق كرديد عوضش را او مى‌ دهد و او بهترين روزى دهندگان است ۳۹

سوره سبا

امام صادق علیه السلام فرمود رزق علم است وطبق ممارزقناهم ینفقون باید علم را ببخشند.

آنجا که به نبی صل الله علیه واله دستور امد که بگو وتو باید ابلاغ کنی هرچند اصلش مال ماست.

دراین آیه هم آمده رب علم ودانش را رزق می کند واو گسترش می دهدبرای هر کس بداند که او مناسب ومهیا ومستعد باشد،علم را آنان خوب می فهمند.

﴿قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ﴾[3]

بگو پروردگار من است كه روزى را براى هر كس كه بخواهد گشاده يا تنگ مى گرداند ليكن بيشتر مردم نمى‌ دانند (۳۶)

آنان که مجازات عمل می شوند ومستعد نیستند رزق علم یقدر یعنی تنگ می شود.

اما انفاق جاینشین می شود از طرف او فهو یخلفه البته اگر درست وروی میزان الهی انفاق شده باشد وخداوند بهترازآنچه انفاق شده می دهد.

یک وظیفه از طرف عالم است ووظیفه ای از طرف دیگران ،تا عالم به دیگران ندهد حق وظیفه ای بر دیگران نمی آید ودیگران حق ندارند حمله کنند وتجاوز کنند وخداوند می فرماید اگر انفاق علم کردید جانشین می دهد وجلوی پیشرفت شما گرفته نمی شود واو خیرالرازقین است وعلم را بسط می دهد.

پس اگر کسی به نتیجه علمی رسید وتالیف داشت باید انفاق کند.

﴿قُلْ مَا سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ ۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ﴾[4]

اگر اجر ومزدی ازشما خواستم که دارم علم ودانش ومسائل معنوی را به شما میرسانم برای خودتان است واجر ومزد بر عهده خداوند است که او می رساند.

﴿قُلْ إِنَّ رَبِّي يَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَّامُ الْغُيُوبِ﴾[5]

باز بگو: خدای من حق را (به وحی بر من) القا می‌فرماید و او به اسرار عوالم غیب آگاه است.

آنچه خداوند حقیقت را بگوید او داناست واو از همه نهان ها آگاه است.

این توضیحات می رساند که قسمتی که از خدامی رسد مال بنده است ولی تشویق به انفاق شده که جای ان را هم خدا می دهد.

اصل حرکت وتوان از جانب خداست وانفاق را خداوند جبران می کند واو برای انفاق نتیجه وپایان معین می کند.