درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی

موضوع: اماحق رعیتک بالعلم در مالکیت معنوی

این حق علمی تعبیر شده فان تعلم ان الله قدجعل لهم فیما اتاک من العلم

خدادرآنچه درنظر داری سرپرتی کنی خدا در تعلیم وعلمی که به تو عطا کرده آنان هم حق در علم تو دارند

چون تو قرار که بالاتر باشی وسرپرستی کنی بایدحق زیر دستان را بدهی ودرعلم تو ودارایی علمی تو آنان حق دارن

وولّاک من خزانۀالحکمۀ،درحکمتی که به تو داده در آن ولایت دارد وچون ولایت داری باید به کسانی که به آن علم احتیاج دارند ببخشی؛فان احسنت فی ما ولّاک الله من ذلک وقمت لهم مقام خازن الشفیق الناصح الصابر المحتسب الذی اذا رآی ذاحاجۀ اخرج له من الاموال التی فی یدیه،کنت راشداً دیگر مسیردرست را رفتی وکنت لذلک عاملا معتقداً تو دنبال نتیجه خودت هستی،والاکنت له خائناً،دیگر خیانت کاری ولخلقه ظالماً،به مردم ظلم کردی درعلمی که باید استفاده کنند.

ظلم وخیانت روا داشته شده است.

ولسلبه وعزته متعرضاً،یعنی اثر علم راباید فراهم کنی تا دیگران استفاده کنند تو زمینه نابودی را فراهم کردی واز مدارش خارج کردی.

برای صاحب علم تکلیف است که برای دانش اآموزان وطلبه های زیر دست علم بیاوزد واز انان بخواهد که از علم استفاده کنند واگر درست از علم استفاده نکرد به علم وافراد خیانت کرده است.

﴿قُلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ ۚ وَلَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلَّا عَلَيْهَا ۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ ۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمْ مَرْجِعُكُمْ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ﴾[1]

بگو: آیا غیر از خدا را به ربوبیّت گزینم در صورتی که خدا پرورنده همه موجودات است؟ و هیچ کس چیزی نیندوخت مگر بر خود، و هیچ نفسی بار (گناه) دیگری را بر دوش نگیرد. سپس بازگشت همه شما به سوی پروردگارتان است و او شما را به آنچه خلاف در آن می‌کردید آگاه خواهد ساخت.

قضیه واقعی حقیقی که او رب ومالک هرچیزی هست،ودر همه چیز باید به سوی اوبریم واز اوبهره ببریم .

هیچ کس از غیر نفس خود ندارد وهرچه بدست می آورد از جانب نفس خود است وهرکسبی از جانب خودانسان است.

لیس للانسان الاماسعی،هرچه کسب کنی برای خود است ونتیجه اش را می بینی .

هروزر وهرچه بازگشت مربوط به فرد است به خودش برمی گردد واعمال شخص وبال خودش است وگردن کسی نمی افتد.

﴿وَهُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلَائِفَ الْأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ ۗ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ﴾

شماخلیفه زمین هستید،وسبقت ورقابت برخی بربرخی ودرجات بین افراد که چیزی را می فهمد واستدلال دارد وتالیف دارد توفق بر دیگران دارد این خود آزمایش است تا به دیگران هم برسند وعلم را دراختیار دیگران بگذارند؛مال وثروت وموقعیت اجتماعی وعلم فراهم شده همه زمینه امتحان است.اگر هم دچار خطا شدیم چون معصوم نیستیم وخطا سر می زند فوری عقاب هست واز طرفی آمرزش وغفران هست چون او رحیم است.

مجموع صحبت به است که حق اجتماع است وباید ادا شود،به دیگران رسیدن وظیفه است،اقموا الصلاۀ وآتوا الزکاۀ یعنی به دیگران هم باید برسید در علم ودر مال.

اقل رسیدن به افراد3نفر است که اگر به او مراجعه کردن به آنان رسیدگی کند.

زکات خاص برای کسانی هست که موارد زکا ت را دارد ولی در زکات مستحب هست که اقلاً در سال به 3نفر رسیدگی کند در زکات علم ومال و... که دارد. آیه وروایت می گوید که ظلم به اشخاص وظلم به علم صورت نگیرد .