درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی

موضوع: آیات اثبات کننده مالکیت معنوی

﴿فَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا كُفْرَانَ لِسَعْيِهِ وَإِنَّا لَهُ كَاتِبُونَ﴾[1]

هرعمل صالحی مومن انجام دهد نباید کفران سعی اوشود؛هرکس تلاشی کرد نسبت به آن تلاش ناسپاسی نمی شود وباید اهمیت به تلاش او شود.

این کارالهی است که عمل وسعی او ثبت شده .

﴿لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا أَذًى كَثِيرًا ۚ وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُور﴾[2]

هم اموال وهم انفس مورد آزمایش است.

هرچه دررابطه با انسان است مورد توجه است چه اهل ایمان باشند وچه نباشند.

مشرکان به مال وانفس مسلمانان اذیت می کردند واین امتحان برای ثابت قدم ماندن است.

گاه مقابله برای گرفتن حق است وگاه صبرکردن در برابر اذیت است که این به عزم امور می انجامد که اگر کسی به این مقام برسد به جایگاه فوق العاده رسیده است.

از هرکدام انبیاء اهمیت خاصی بیان کرده،

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾[3]

کسی که مالک است بازور ربا از او گرفته شود وبهره اینگونه درست کردن نهی دارد ونباید با ربا مال دیگران را گرفت،نتوانست سروقت بپردازد مضاعف کنند وهی مال روی مال از او بگیرند.

وته این کار کفر است،وبه بالاترین عذاب گرفتار می شوند

﴿وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِين﴾[4]

اموال غیر رانمی توان به زور تصرف کرد چون او گرفتار است وبدون حق نمی توان مال دیگری را گرفت وشما مالکیت پیدا نمی کنید ودچار همان آتشی که مناسب کفار است می شود.

﴿يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ﴾[5]

نعمت از خداست ولی خدا به شخص خاصی داده ومربوط به اوست ونباید موردتضییع قرار گیرد،هرچند اصل نعمت برای خداست ولی متعلق به فرد خاص می باشد،

﴿فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ ۖ بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ﴾

عمل هیچ کس ضایع نمی گردد ازجانب خدا.

همان گونه که عمل ومال غیر از جانب خدا ضایع نمی گردد انسان هم نباید عمل ومال غیر راضایع کند وبدون حق مال غیر را تصرف کند.

﴿يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ﴾[6]

برای هرانسانی رحمت وجلوه خاصی دارد که به هرکس بخواهد می دهد واوبسیار عطاکننده است.

﴿وَمِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَمِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لَا يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلَّا مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَائِمًا ۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَيَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ﴾[7]

امانت دار مال بسیار را برمی گرداند ولی غیرامین حتی یک دینار راهم برنمی گرداند.

اصل آنچه از جانب خدا مکلف بوده انجام داده که این عهد الهی است.

هرکس بخواهد باید به این صورت عمل کند که وظیفه شخصی عهدالهی که خیانت نکند درامانت ودرمال غیر تجاوز نکنند ومال غیررا مواظبت کنند وتضییع مال غیرنشود را رعایت کنند.